65 Pieneköttel
Op zoaterdag vier meert is Crödde natuurlijk weer anwezig op de bie-eenkomst van de dialectkringe. Dat is een ‘onderdeel’ van de “Dialectkringe Salland en Oost-Veluwe”, wöör hee al vanof negentien zesentachtig lid van is. Der bint ter een boel diee märgen. Möör lieefst tweeëntwintig luu bint op het onderwerp van diee märn ofekommen, namelijk “Fotografie”. Het onderwerp wördt ineleid deur zien dialectvrind Martin Borkent. Hee is een härtstikke goeie amateurfotograaf en döörbie oke nog ens anesloaten bie de bekende “Fotokring Deventer”. Hee is döör noe bestuurslid van. Crödde hef ens in de Bergkerke een tentoonstelling van diee kringe ezieen en diee loag ter nieet umme. Prachtig!
Martin, “Mertin” zekt ze in Dèventer altied, met een –è- dus; dat zeg e zelluf trouwens oke.
De lèzing oaver allerlei dinger bie fotografie is heel interessant, möör fotograferen zol toch niks veur Crödde wèèn: iej mot engelengeduld hebben en dat mist hee. Iej mot trouwens der oke nogal wat centen veur oaver hebben: “Iej mot gin pieneköttel wèèn”. Diee opmerking van Martin blif bie Crödde hangen en zien gedachten dwaalt of. Hee zut zieneigen op de plee zitten en hee kan zien ‘ei’ nieet kwiet. Hee mot een hoop meujte doon um een klein kuisjen te produceren. Met piene of meujte kan de pieneköttel ofstand doon. Hee is een zunigerd, meschiens een gierigaerd, meugelijk een echte vrek. In zien geest zut e de as Scrooge verkleejde Loek van Voorst met het Dickensfestijn deur het Bergkwärtier lopen. Zoo verkleejd was hee een echte pieneköttel, een kleinzielige, vrekkige keerl, diee niks veur zien medemensen oaverhef.
As e ‘s middes weerumme is op de boot, kan e nieet noaloaten zien woordenbeukskes van het Dèventerse dialect te pakken. Hee kik in de oldste uutgave van achttien zesennegentig: Pîneköttel, m. Kleinzeerig, vreesachtig of schriel mensch. Van diee betekenis hef e nog nooit eheurd. Draaijer, de samensteller van het book, mot zich of vergist hebben of hee hef in plaatse van ‘kleinzeerig’ ‘kleinzielig’ emeend, want hee, Crödde, hef in het begin van de dertiger jören het woord al uut de monden van zien olders eheurd en altied in de betekenis van een vent diee härtstikke gierig is!
Hee grip de uutgave van negentien zesendertig: Pîneköttel, m. Kleinzeerig, vreesachtig of schriel mensch. Noe weet hee zeker dat Draaijer een ‘foutjen’ emaakt hef, want ‘kleinzerig’ betekenden ‘pieneköttel’ in zesenderig zeker en väste nieet. Nou joa, wat maakt het uut? Crödde kik in “Woordenboek van het Deventer Dialect”, uutegeven in negentien zesentachtig bie Praamstra: pieneköttel, zn., gierigaard; kleinzerig, vreesachtig of schriel mens; Pietje Sekuur. Twee betekenissen bint noe an dit woord extra too-ekend: gierigaard, wat volgens Crödde de juuste betekenis is, en Pietje Sekuur, wat verzonnen wèzen mot deur ene van de commissieleden diee mee-eholpen hef dit book tussen tachtig en viefentachtig samen te stellen. Zoo kui’j möör weer zieen dat betekenisveranderingen in ‘Taal’ vake ontstoat deur ‘foutjes’ van de taalgebrukers. Stoat diee dinger een keer op papier of zooas noe op de compjoeter, dan hef het taaleigen der weer wat niejs bie. Crödde zet zien bevindingen dalijk möör in een verslagjen oaver diee märgen met Mertin.
Allewel meert ‘dialectmoand’ is, hef Dèventer weer gin roadsvergadering in het ‘Dèventers’. Dat vindt hee feitelijk nieet zoo mooi. Een boel gemeenten hebt dat al jören. En kerkdiensten in de strèèktalen wordt ter oke steeds meer eholden. Loat ze in de gemeente Dèventer oke ens wat meer doon veur hun mooie taal. Het Nedersaksisch mot toch Europees ezieen de status van algemeen gebrukelijke taal kriegen, hoe of ze dat oke neumen wilt. Ach, wat kan het hem oke schèlen, de luu diee van hun taal holdt, blieft diee toch gebruken. “Ik proate ABN en ik blieve ABN proaten, Algemeen Beschaafd Nedersaksisch”, zeg zien vrind Willy heel vake.
