11 Bienamen
Toen de directeur van ‘Stegeman’ weer verdwenen was, bleven ze nog gezellig bie mekäre. Möör Gé had bliekböör gin zit in ’t gat. Zee wol nog wel ens een keer nöör Duur. Gust wist wel wöörumme: Zeebeiden hadden heel wat rond ezwörven in de ‘Weerden’. Hee had feitelijk oke wel zin döör weer ens hen te goan. Toen Gé dan ook vrog of hee meeging, knikten e. “Wiej goat met de ‘ente’”, zei Gé. Ze zeiden dat ze der met een uurken weer wären en ze gingen. Het was dreuge en de zunne scheen. Het wagentjen sukkelden oaver de diek nöör Olst, via de Platvoet, en toen nöör Den Nul. Dat gehucht was altied nog het centrum van de buurtschap Duur. Gé reej linksof richting de olde steenfabriek van Fortmond. Döör wieren noe gin stenen meer ebakken. Der wären al een boel van diee fabrieken buten werking. Noa een paer kilometer stopten ze, vlak bie de eerste huzen van Fortmond en de paer boerderiejen. Gé begon uut haer herinneringen te vertellen. Zee had ter een boel veurdeel van ehad dat zee vrogger met Gust deur dit natte gebieed had estruind. Gust had haer toen de namen eleerd van allerlei biezundere planten. Later op de Kweekschole an de Singel in Dèventer, wöör zee veur schooljuffrouw eleerd had, was haer dat goed van pas ekommen.
Ze wandelden nöör de bakoavens met de grote romaanse boagen. Het leken wel Romeinse oaverbliefselen uut het jöör nul. Nou ja, ze leien ook bie Den Nul. Ze liepen langes ‘De Lange Kolk’, het zwembad. Dat was nog dichte natuurlijk. In diee kolk hadden zee der vrogger wat ofezwommen. Buten de weerden zaggen ze hoaste tegelieke een ooievaersnest stoan. Der was nog gin lèven op te bekennen. Gé zei dat zee op de Kweekschole zon geweldig respecct ekregen had veur de leraer Nederlands. Diee had hun eleerd wat etymologie was. Ook van ooievaer had hee de ofkomst proberen te besprèken, möör hee had ter bie ezegd dat ter vake fouten wieren emaakt bie het beschrieven van de woordgeschiedenis. ‘Ooi’ zol ‘geluk’ betekenen. ‘Vaer’ zol ofkomstig wèèn van ‘bären’, dat ‘dragen’ of ‘brengen’ betekent. Een ooievaer zol dus een ‘geluksbrenger’ wèzen. Möör de leraer had oke ezegd dat ‘ooi’ wel familie kon wèzen van ‘oo’, in het Frans espeld ‘ee – aa – u’, en dat een ooivaer een vogel was van het ‘drassige land’. ‘Vaeren’ zol ‘goan’ betekenen. Um het dudelijk te zeggen was een ooievaer dus een vogel diee zien prooien, goande deur nat weideland ving.
Gust vond het allemoale härtstikke interessant en hee vroeg wiee diee leraer dan wel was. “Hee heetten De Bont en wiej neumden hem Appe “ - “Hoe zoo Appe?” – “Dat kwam deur zien veur letters ‘Aa – Pee’”.
Gust vertelden dat vrogger bie hem op schole de meesters en juffrouwen oke hoast allemoale een biename hadden. Gé vroeg of ze samen nog ens van diee bienamen zollen neumen onder het wandelen. “Wiej maakt ter een wedstried van”, zei ze en zee begon: “Juffrouw De Biete, Gait Piep, De Piepe, Sjekkie, Eussi, De Rooien, Schellevis, Lange Jan …”. Gust telden ze of op zien vingers. “Dat is achte tegen nul”, zei hee toen. “Noe ikke: Breinoalde, Boertjen, Vadertjen Langbeen, Ome Paul, De Bolle, De Lammen …”. Dat wären der zesse. Hee kon der natuurlijk minder neumen, want Gé had hem het grös al wat veur de voten vortemeid! Sjekkie kenden hee oke. Dat was diee leraer diee altied onder zien lessen sjekjes zat te dreien en te roken en Ome Paul was Henk Kruger, een leraer Engels en De Lammen of Lamme Bertus was heufd ewest van een christelijke schole in Dèventer. In elk geval hadden ze samen, Gé en hee, weer een boel schik ehad. Butendat hadden ze geweldig genoaten van water, weiden, struken, bomen, ruïnes, enten, ganzen, zwanen, zangveugels, zunne en van alles wat de boorden van ’n Iessel töt de mooiste riviernatuur van Nederland maakt. ’n Iesselstreek van begin töt ende de mooiste streek van de wereld! Hee wol närns anders wonen!
11 Bijnamen
Toen de directeur van ‘Stegeman’ weer verdwenen was, bleven ze nog gezellig bij elkaar. Maar Gé had blijkbaar geen zit in ’t gat. Zij wou nog wel eens naar Duur. Gust wist wel waarom: Zij met z’n tweeën hadden heel wat rondgezworven in de ‘Weerden’. Hij had in feite ook wel zin daar weer eens heen te gaan. Toen Gé dan ook vroeg of hij meeging, knikte hij. “Wiej goat met de ‘ente’”, zei Gé. Ze zeiden dat ze er met een uurtje weer waren en ze gingen. Het was droog en de zon scheen. Het wagentje sukkelde over de dijk naar Olst, via de Platvoet, en toen naar Den Nul. Dat gehucht was altijd nog het centrum van de buurtschap Duur. Gé reed linksaf richting de oude steenfabriek van Fortmond. Daar werden nu geen stenen meer gebakken. Er waren al veel van die fabrieken buiten werking. Na een paar kilometer stopten ze, vlak bij de eerste huizen van Fortmond en de paar boerderijen. Gé begon uit haar herinneringen te vertellen. Zij had er veel voordeel van gehad dat ze vroeger met Gust door dit natte gebied had gestruind. Gust had haar toen de namen geleerd van allerlei bijzondere planten. Later op de Kweekschool aan de Singel in Deventer, waar ze voor schooljuffrouw geleerd had, was haar dat goed van pas gekomen.
Ze wandelden naar de bakovens met de grote romaanse bogen. Het leken wel Romeinse overblijfselen uit het jaar nul. Nou ja, ze lagen ook bij Den Nul. Ze liepen langs ‘De Lange Kolk’, het zwembad. Dat was nog gesloten natuurlijk. In die kolk hadden ze er vroeger wat afgezwommen. Buiten de uiterwaarden zagen ze bijna tegelijk een ooievaarsnest staan. Er was nog geen leven op te bekennen. Gé zei dat ze op de Kweekschool zo’n geweldig respect gekregen had voor de leraar Nederlands. Die had hun geleerd wat etymologie was. Ook van ooievaar had hij de afkomst proberen te bespreken, maar hij had erbij gezegd dat er vaak fouten werden gemaakt bij het beschrijven van de woordgeschiedenis. ‘Ooi’ zou ‘geluk’ betekenen. ‘Vaar’ zou afkomstig zijn van ‘baren’, dat ‘dragen’ of ‘brengen’ betekent. Een ooievaar zou dus een ‘geluksbrenger’ zijn. Maar de leraar had ook gezegd dat ‘ooi’ wel familie kon zijn van ‘oo’, in het Frans gespeld ‘ee – aa – u’, en dat een ooivaer een vogel was van het ‘drassige land’. ‘Varen’ zou ‘gaan’ betekenen. Om het duidelijk te zeggen was een ooievaar dus een vogel die zijn prooien, gaande door nat weideland ving.
Gust vond het allemaal geweldig interessant en hij vroeg wie die leraar dan wel was. “Hij heette De Bont en wij noemden hem Appe “ - “Hoe zo Appe?” – “Dat kwam door zijn voorletters ‘Aa – Pee’”.
Gust vertelde dat vroeger bij hem op school de meesters en juffrouwen ook bijna allemaal een bijnaam hadden. Gé vroeg of ze samen nog eens van die bijnamen zouden noemen onder het wandelen. “Wiej maakt ter een wedstried van”, zei ze en zij begon: “Juffrouw De Biete, Gait Piep, De Piepe, Sjekkie, Eussi, De Rooien, Schellevis, Lange Jan …”. Gust telde ze af op zijn vingers. “Dat is achte tegen nul”, zei hij toen. “Noe ikke: Breinoalde, Boertjen, Vadertjen Langbeen, Ome Paul, De Bolle, De Lammen …”. Dat waren er zes. Hij kon er natuurlijk minder noemen, want Gé had hem het gras al wat voor de voeten weggemaaid! Sjekkie kende hij ook. Dat was die leraar die altijd onder zijn lessen sjekjes zat te draaien en te roken en Ome Paul was Henk Kruger, een leraar Engels en De Lammen of Lamme Bertus was hoofd geweest van een christelijke school in Deventer. In elk geval hadden ze samen, Gé en hij, weer heel veel plezier gehad. Bovendien hadden ze geweldig genoten van water, weiden, struiken, bomen, ruïnes, eenden, ganzen, zwanen, zangvogels, zon en van alles wat de boorden van de IJssel tot de mooiste riviernatuur van Nederland maakt. De IJsselstreek van begin tot eind de mooiste streek van de wereld! Hij wou nergens anders wonen!
