56 Vriedag, 18 oktober 2013 - Paddenstolen
Het niejs op de radio van acht uur op ene zeg mien dat ter vannacht inebroaken is in de woning van een lid van de Russische Ambassade. ‘Dat is het zoovölste incident met Rusland’, denk ik bie mieneigen, möör umdat ik wel wat anders te doon hebbe, denk ik ter nieet verder oaver noa en ik beginne gewoon de mailtjes op mien kompjoeter te lèzen. Dan goa ik verder met mien ‘dagbookroman’.
Ik heur dat ondertussen Ali bezig is op te stoan en ik goa èven nöör de sloapkamer. Inderdoad is ze zich veur de dag an het klöörmaken. As ze klöör is, ète wiej samen en dan goa we ieder onze gang. En um tien uur precies zitte wiej an de koffie en ik zette zooas altied um disse tied de radio op ‘Drenthe’. Ik magge namelijk graag de Drentse stemme van Aalt Oosterhuis, “Oosterhuus” zeg ik altied, heuren, want zien Drents klinkt prachtig. Het programma “De Brink” vind ik trouwens oke heel erg goed, um reden dat natuur, cultuur, strèèktaal, moatschappelijke dinger en onderwies ter een veurname plaatse hebt.
Vandage blik het oaver fruitoogst, appels en peren bieveurbeeld, en paddenstolen te goan. Aalt interviewt bie dat laatste onderwerp Geert Ennogwat, zien achtername kan ik nieet verstoan, oaver de paddenstolen in disse natte oktobermoand. Al luusterend heure ik nog ens weer alle dinger diee zon drieeënzeuventig jöör elejen mien plant- en dierkunde leräres “Toos Tonkes” ons vertelden en ik bin dus op herhaling. Prachtig, diee herkenning!
Geert vertelt oaver de ondergrondse zwamvlokken of het mycelium, oaver de nattigheid diee neudig is umme de vruchten boavengronds te loaten ontstoan, oaver de vlieegenzwam, diee van het organische spul van de berk veur zien voedsel ofhankelijk is. Hee vermeldt nieet dat paddenstolen organische stoffen töt zich mot nemmen en dus oke van dierlijk voedsel lèèft. Wel vermeldt hee dat paddenstolen gin planten bint. Hee is dus beheurlijk volledig in zien uutleg.
Ik denke noa zien verhaal nog ens noa oaver wat ik taalgeschiedkundig jören elejen oaver paddenstolen evonden en bedacht hebbe. Evonden heb ik toen dat ‘pad’ steet veur de kikvorsachtigen diee wiej uut de natuur kent en dat ‘stool’ een zitplaatse is. Möör diee verklöring wil der bie mien nog altied nieet in. Wöörumme mot het noe een stool veur padden wèèn? Wöörumme gin ‘moezenstool’ of ‘kikkerstool’ of ‘kabouterstool’? Ik denke dat het anders lig. Paddenstolen bint vlezige vootstukken. Voot is synomiem met ‘poot’ of in het Frans ‘pied’, Stool is synoniem met ‘zetel’ of ‘stallo’. ‘Paddenstool’ is verwant an het Franse ‘Piédestal’ volgens mien. Der wördt echter oke van ‘Paddenhood’ esproken. Döörvan kan ik enkeld möör västestellen dat het woord al in het Middelnederlands veurkump; volgens mien hef dat woord alles met een hood of pette veur een padde te maken.
Wonderböörlijk is de natuur, zoowel de ‘levende’ as de ‘dode’. Zwamvlokken heurt bie de ‘levende natuur’. Het mycelium lig ondergronds en in natte tieden komt de vruchten as wonderschone verschieningen boavengronds. De paddenstolen schieet dan as paddenstolen uut de eerde en of as vale en brune heksen of as vrolijke kleurrieke heksen stoat ze in de kringe hun beteuverende werk te doon.
Dan kom ik weer töt mieneigen. Ik heure de stemme van Aalt Oosterhuus. Hee is allange weer met een totaal ander onderwerp bezig. Ik drinke mien koffie uut. Ali hef het ook op. Ik zette een tweede köpken, nou ‘zette’? Ik kan bèter zeggen dat ik het ‘printte’. Het gerötel van het Senseo-apparaat klinkt deur de keuken. En weer bin ik bie de paddenstolen, want ik denke an de lekkere koffie diee ik vake dronk in de “Cantharel” bie Apeldoorn en ik ziee ons weer zeuken in de bossen nöör de heerlijke paddensteulkes van diee name.
Wiej drinkt zwiegend onze koffie. Dan kroep ik achter de kompjoeter. Ik hebbe het geveul dat ik op een paddenstool zitte, möör een padde veul ik mien nieet.
