119 Namen in Friesland
De vierde november gooiden Jos en Top al om acht uur de trossen los en Tine navigeerde de haven uit en ze voeren het Prinses Margriet Kanaal op vlak voor het Grote Brekken. Het zonnetje scheen weer, ze hadden vrije vaart, en ze zaten al gauw op het Grote Brekken met zijn weidse uitzicht.
“Loate wiej ens een taalspelletjen doon met namen hier in Friesland”, zei Jos. Top en Tine vonden dat prima. “Wiej vaert noe officieel op het Prinses Margriet Kanaal. Wat betekent de name Margriet?” Top moest het antwoord schuldig blijven, maar zei dat hij wel wist dat Margriet Francisca in Ottawa, Canada, op de negentiende januari geboren was en dat zij Margriet genoemd zou zijn, omdat die bloem een van de symbolen was van de strijd tegen het nazi-regiem. En Tine wist te vertellen wat Ottawa betekende: de Indiaanse naam voor ‘volk’. Die Indianen woonden aan de oevers van het Huronmeer. Verder wist ze te vertellen dat Prinses Margriet met Pieter van Vollenhoven getrouwd was en dat ze van hem al drie jongens gekregen had, namelijk Maurits, Bernhard en Pieter en dat ze net op de radio gehoord had dat zij in april aanstaande weer een baby zou krijgen. Ze telde op haar vingers. “Dat is dan oaver vief moand”, zei ze. Ze kregen van Jos allebei een punt. “Möör ik verdieene der twee: Margriet is een vorm van Margaretha en dat is een hele olde name, diee uut het Babylonisch kump. ‘Dochter van het Licht’ betekent diee name. De heilige Margaretha van de roomsen bracht licht bie de mensen, want ziee hielp ze as ze in nood kwammen”. Jos kreeg zijn twee punten. Nu mocht Top een vraag stellen en hij vroeg of Tine en Jos wisten wat de naam ‘Grote Brekken’ betekende.
Tine zei dat ze een poging wagen zou. Ze kende wat Fries immers. Volgens haar kwam ‘brekken’ van ‘te brekken’ of in het Engels ‘to brake’, Nederlands ‘breken’. Stukken veenland moesten hier afgebroken zijn en weggespoeld, zodat hier een groot ondiep zandig meer ontstond. Vandaar ‘Grote Brekken’. Top klapte spontaan in de handen. Zij kreeg drie punten. Hij vroeg of Jos nog aanvullingen geven kon. Het antwoord was dat als er een ‘Grote Brekken’ was, er ook een ‘Kleine Brekken’ zijn moest of was geweest. Top beaamde het laatste. Het ‘Kleine Brekken’ was later ingepolderd. Jos zei verder dat ‘Grote Brekken’ in het Fries wel ‘Grutte Brekken’ zijn zou. Hij kreeg twee punt. Jos en Tine hadden nu beiden vier punten en Top slechts een.
Nu een vraag van Tine. Ze vroeg of de heren wisten wat ‘Sneek’ betekende. Top antwoordde meteen. Een ‘sneek’ of ‘snake’ is een landtong. Sneek is dus feitelijk gewoon ‘Landtong’. “Dat is driee punten voor oe”, zei Tine. De puntentelling stopten ze nu maar, want dat was toch niet bij te houden. Langs ‘Spannenburg’ voeren ze het ‘Koevorder Meer’ op. Een prachtig slank crèmekleurig Jacht kwam hun tegemoet. De schipper bracht een goet met de vlag. Tine groette onmiddellijk terug. “Wat een prachtig schip”, zei Jos. Top zei dat het een Pikmeerkruiser was. De boot was erop berekend in wateren te varen met weinig diepte. “Ze wordt ebouwd op een werf in Grouw”, zei hij. “Möör ze bint pèperduur”.
“Wiee of wat is ‘Pik’ in Pikmeer feitelijk?” vroeg Tine. Jos zei dat hij bij de lessen Nederlands geleerd had dat ‘pik’ hetzelfde was als ‘piek’ en dat het een soort turf was. Zo was bij het steken van turf een ondiep meer ontstaan, ook al weer met medewerking van de wind. “En veur iej vroagt wat ‘Koevorder’ met Coevorden te maken hef, kan ik oe zeggen “alles”. Wöör dat meer lig, laggen vrogger deurwaadbäre plaatsen veur de kooien”.
Ze voeren door ‘Oudhof’ en langs de gemalen van Uitwellingerga en over de Houkesloot naar Sneek en meerden daar af. Het was kwart over drie.
