118 Drie maal Lemmer
Ze hadden afgemeerd, het liggeld betaald en zaten nu heerlijk in de kajuit. Tine had een lekkere maaltijd klaargemaakt: gebakken aardappeltjes met verse sla, biologisch natuurlijk, en lekkere hardgekookte eitjes. Het was smullen geblazen.
Top wees naar de kade. “Hier op de ‘Schulpen’ stond in de zeuventiende eeuw möör één prachtig gebouw, ‘Andringa State’ Noe stoat der huzen en winkels an mekäre vaste, kiek möör ens noa ‘Schirm Damesmode Sinds 1813’. Tut in de achttiende eeuw woonden döör de oorspronkelijk Broabantse familie Andringa de Kempenaer. Tine en Jos, iejluu vroagt oe al weer of hoe of ik dat noe oke al weer wete. Dat kump deur Van der Kolk. Döör heb ik mee ewerkt op kantoor bie mien baas in Dèventer. Meneer Van der Kolk beweerden dat hee op een of andere wieze familie was van Andringa de Kempenaer, met –aa- en –ee-. Hee zei dat heezelf stamden uut Wartena in Friesland. Een van zien veurvaderen wier döör zelfs ‘De Koning van Wartena’ eneumd. Noe kenden ik toevallig ene Wartena diee in Stroe, op de Veluwe, woonden. Bie diee man most ik ens wèèn. Diee he’k döör ens nöör evroagd. Diee vertelden dat zee van geslacht op geslacht uut Wartena stamden en dat hee döör wel ens van eheurd had. Möör afijn, Van der Kolk wist toch oke te vertellen Dat diee De Kempenaers al in de middeleeuwen uut Broabant nöör De Lemmer ekommen wären en döör ‘Andringa-State’ hadden loaten bouwen. Tut in de negentiende eeuw hef dat ‘paleis’ hier estoan. Toen is het vervallen en bint ter huzen en winkels ebouwd. As ik lieege, lieeg ik in kemissie, want Van der Kolk hef het mien allemoale verteld. Econtroleerd heb ik het nieet”.
Tine zei dat zij een verhaal over Lemmer had, waarvan zij zeker wist dat het klopte. Ze vroeg of ze wel eens gehoord hadden van Jacques Marius Lemmer, een zwarte slavenafstammeling uit Suriname. Nee dus. Die Jacques, later ook wel Pa Lem genoemd, interesseerde zich voor sport. Hij volgde dus in de pers en op de radio in 1938 de verslagen over de Oytmpische Spelen in Berlijn. Toen Jesse Owens de honderd meter sprint gewonnen had, kreeg hij bij de medaille-uitreiking, dus bij zijn huldiging, geen felicitatiehand van Hitler, terwijl de blanke winnaars die wel kregen. Hitler, zo werd gezegd, wenste een zwarte, een ondermens, geen hand te geven. Pa Lem maakte zich daar zo kwaad over dat hij spontaan die tiran ging bestrijden, toen in 1940 een deel van het Koninkrijk der Nederlanden bezet werd. Hij nam dienst in het West-Indische leger, en wel bij de Marine, en hij hielp mee met de bestrijding van de Duitsers ter zee als sergeant-kanonnier. “Ik hebbe een foto van hem ezieen bie een interview; een klein zwart keerltjen in marine-uniform met board”.
Jos vond dat hij bij het horen van die oorlogsheldengeschiedenis niet kon achter blijven en vertelde daarop een stukje geschiedenis over een Duitser uit de oorlog die ‘Lemmer’ heette. Ernst Lemmer werd aan het einde van de negentiende eeuw geboren. Hij volgde het gymnasium in Berlijn. Van veertien tot achttien was hij eerste luitenant in het Duitse leger. Na negentien twintig was hij een paar jaar secretaris van een grote arbeidersvakbond. Voor de Deutsche Demokratische Partei werd hij in vierentwintig lid van de Rijksdag. In drieëndertig week hij uit naar het buitenland en werd Buitenlands Correspondent voor verschillende Duitse bladen. In vijfenveertig ging Lemmer terug naar Berlijn. De Russen benoemden hem tot burgemeester van Kleinmachnow bij Berlijn in Oost-Duitsland. Hij was medeoprichter Van de Oost-Duitse CDU. In 1949 ging hij vrijwillig in ballingschap in West-Berlijn. In de zomer van 1970 is hij gestorven. “Ik hebbe respect veur zon keerl”, zei Jos.
“En zoo komt Lemmer uut het oosten en Lemmer uut het westen samen op een schip in Lemmer. Driee moal Lemmer. Zol dat scheepsrecht wèzen?” En Top lachte.
