79 BTW
Top herkende hem meteen, toen hij het erf opliep. Met zijn blonde wat golvend haar, zijn steile gang met afgemeten kleine passen, zijn lichte bril en zijn wat cynische lach, echt nog steeds de belastingman: Willem Scholten, voor vrienden Wim. Hij kwam met uitgestoken handen op Top af. “Hoe geet het met oeluu? Sinds Jan gin eerpels meer bie oe haalt, heur ik niks meer!” Jan was zijn zwager, die jarenlang voor zijn aardappelgroothandel in ‘Dèventer’ de winteraardappels geleverd kreeg van ‘Weltevree’. En dat was nu al lang voorbij.
Wim had vroeger in de Hogehondstraat in Deventer gewoond. Zijn ouders waren toen al aardappelklant voor de wintervoorraad. Hij had Wim vaak gezien en met hem in het hooi gespeeld. Wim was van dezelfde leeftijd als hij. Zijn vader was net als de vader van Top lid van de CHU. Wim zat nu als CDA-lid in de Tweede Kamer voor die partij. Hij was de financieel deskundige van de fractie. Top meende dat hij ook in tweeënzeventig voorzitter geweest was van de kleine commissie die de ‘Belasting Toegevoegde Waarde’ op poten gezet had ter vervanging van de Omzetbelasting, OB. Hij wist ook hoe dat allemaal zo gekomen was: In vierenveertig, oorlogstijd, Wim moest nog zeventien worden in augustus, slaagde hij voor het eindexamen van de RHBS-B aan de Burgersdijkstraat in Deventer. Na de bevrijding ging hij naar de belastingacademie in Rotterdam, de latere Erasmusuniversiteit. Hij studeerde belastingrecht en haalde de meestertitel. Hij kwam al vrij jong in de Tweede Kamer terecht als financieel deskundige. Top wist dat de Nederlandse belastingbetaler veel aan hem te danken had wat betreft belastingwetgeving. Wim was sociaal bewogen, mocht men wel zeggen.
Ondertussen waren ze al naar binnen gelopen en ze zaten aan de koffie. En Wim vertelde waarom hij gekomen was. “Ik binne met mien vrouwe, ook een boerendochter, bie mien zuster en zwoager op visite in Dèventer. En gister heb ik Jaap Boersma esproaken. Diee zat op te scheppen oaver de werkwieze hier op de boerderiejen. Weet iej dat in de richtlijnen veur de BTW rèkening eholden wordt met de doelen van het produceren? Dat döörumme der hoge en lage tarieven bint? Volgens mien is het doel van disse gemeenschap weerdevermeerdering van de mens en nieet in eerste instantie diee van het product en de producent. Natuurlijk is dat nieet in geld uut te drukken, möör het schèèlt wel”.
“Möör hoe kom ik an lagere tarieven?”
“Iej nemt de richtlijnen derbie. Diee hebt de boeren hier ook allemoale ekregen. Diee volg iej per categorie en iej probeert uut te leggen wöörumme iej vindt dat een leger percentage mot worden too-epast. Ik kan oe der nieet bie helpen, want dat zol de schien van belangenverstrengeling kunnen wekken en ik bin ‘klien’ en ik wille dat blieven!”
Top zei dat hij het met zijn boeren bekijken zou. Wim wees hem erop dat hij natuurlijk reëel moest blijven bij zijn beoordeling.
Nu vertelde Top precies wat er sinds februari het vorige jaar gebeurd was en welke ommekeer dat bij hem tot gevolg gehad had. Wim luisterde aandachtig.
“Iej zult noe nieet weten wat oe oaverkump”, zei hij. En Top vertelde dat hij zich net nog in de arm had zitten knijpen om te controleren of hij ook droomde: “Een experiment dat nog gin jöör löp en noe al ene burgemeester, een hoogleraer, twee ministers en een Kamerlid diee ik op mien hand hebbe. Dat mot wel lukken!”
Maar Wim maande hem tot voorzichtigheid: “Plaatselijk zui’j meschien slagen, landelijk hei’j te maken met compromissen. Zoo samenlèven ziee ik op landelijke schoale nooit lukken. En dat is gin somberheid möör politieke realiteit!”