66 Duidelijkheid
Na het gesprek met Henk Frederiks was Tops geest plotseling heel helder over zijn ‘visioenen’. Zo moest hij die nu wel noemen. Hij werkte voor de concurrenten van de marktwerking. Hij was tegendraads. Hij was tegen schaalvergroting. Hij kwam op voor de kleinen en zwakken. Hij veroordeelde particulier kapitalisme en staatskapitalisme. Geld moest niet opgepot worden. Grootkapitaal en geldhandel waren ‘uit den boze’. Geld moest geen ‘bezit’ zijn, maar werkmiddel. Een systeem om waar te maken wat hij dacht en voelde, bestond niet, zou ook nooit bestaan. Ieder mens moest individueel als ‘luis in de pels’, als ‘zwart schaap’, dus onzichtbaar of zichtbaar te werk gaan met tegengas geven aan de vermaterialiseerde maatschappij, zoals zij rondom ‘Nieuw Rande’ bezig waren. Dit alles overdenkend liep hij langs zijn woning en de bedrijven er rondom. Hij zag de meisjes en jongens op het land bezig en met de dieren. Hij zag de windturbine aan het werk die energie leverde, de gashouder op het land achter het erf, de twee hooibergen, de ijsmakerij van Dorst, de kaasmakerij van Roet, de boerenwinkel van Rommedolt en hij wist toen hij dit alles zag dat hij op de goede weg was. Samen aten zij in deze kleine werkgemeenschap uit dezelfde boerenkoolpot die voor iedereen bestemd was en hij had plotseling een naam voor de idee die hier uitgewerkt werd, toen hij naar de zonnepanelen op de daken keek “Zon Schijnt Voor Allen”. Elk mens had immers recht op een menswaardig bestaan onder de zon, van geboorte tot dood! Natuurlijk zou elk wezen zichzelf moeten kunnen onderhouden, maar de kansen moesten gelijk zijn voor iedereen en met kapitalisme noch socialisme redde je dat!
Hij besefte dat hij voortdurend tegen de stroom op moest blijven roeien, maar zijn karakter zou dat mogelijk maken. Zijn vader had hem eens toegevoegd: “As ze oe in Diepenveen in den Iesselt gooit, dan drief iej nöör Zutfent, eigenwieze prakke!”
Hij dacht nog eens goed na. De zon schijnt voor iedereen. Dat zou een economisch principe kunnen zijn. Hoe moest je dat definiëren? Hij wist het plotseling! ‘Zonne’ en ‘Economie’ vormden samen het woord ‘Zonneconomie’. Nu de definitie daarvan: Zonneconomie is de huishoudkunde die vanuit de natuurlijke energie het welzijn van mens en natuur wil bevorderen. Zij is gericht op een bewoonbare wereld, waarin alle levende wezens een levenswaardig bestaan hebben.
Wat had hij van dit principe tot nu waar gemaakt? Natuurlijke energie werd hier uit natuurlijke bronnen gehaald. Die energie stond ten dienste van deze kleine leefgemeenschap. De mensen en dieren die er deel van uitmaakten waren ermee gediend. Ze hadden allemaal een menswaardig bestaan. Onderling was er geen enkel winstbejag. Dat wil niet zeggen dat er hier een ideale leefgemeenschap was. Verre van dat. Dieren bleven dieren en mensen bleven mensen met al hun hebbelijkheden. Maar daar ging het niet om! Hier was echte democratie zonder achterkamertjes gekonkel. Het was een open gemeenschap met een gezonde maatschappelijke controle. Hij dacht bijvoorbeeld aan het ‘boerenijs’. Als Welmoed te vaak de boerenwinkel binnenliep om weer een gratis ijsje te halen, werd ze op de vingers getikt. Afspraak was immers dat iedere medewerker gratis een ijsje halen kon of een blokje kaas, maar dat men zich wel daarin beheersen moest! Dat bracht Top nu plotseling op een gedachte: Hij ging de ‘zon’ invoeren.
En zo gebeurde dat in overleg. Er werden oranje ronde plastic schijfjes van twee centimeter doorsnee aangeschaft. Iedereen kreeg iedere week veertien ‘zonnen’ om uit te geven voor ‘tussendoortjes’. Ze mochten onderling niet geruild worden. Wat in een week niet besteed werd, ging terug in de pot. Ruilen of weggeven van zonnen was niet toegestaan, ook verkopen niet! Daarmee wilde Top nog eens tonen dat geldhandel ‘uit den boze’ was. De boeren, hun vrouwen, Tine, Jos, Ineke en de jongelui waren enthousiast! Zo moest echt geld ook werken!?
