GDD LXVIII Eurzakelijk Veurwerp - Veurzetselveurwerp - Genitiefobject
Het Eurzakelijk Veurwerp wekt het Gedoo op. Der kan oke ezegd worden dat het Gedoo derop ericht is, soms dat het een deel van het Gedoo is.
Nöör de vorm bint ter driee benamingen veur: de algemene name Eurzakelijk Veurwerp, vake te vervangen deur Veurzetselveurwerp, soms deur Tweedenaamvalsveurwerp of Genitiefobject.
Veurbeelden: Iemand opschunen tegen mien. à Ik bin het doel van de opschunerieje. Tegen is hier een vast of constant veurzetsel.à tegen mien = Eurzakelijk Veurwerp, möör het kan ook Veurzetselveurwerp eneumd worden. Op de ene of andere maniere wekke ik het opschunen bie de Dooner. Ik make dat wakker. Vergeliek dat met de volgende veurbeelden: Wiej hoapt op een goeie oavend. à Veurzetselveurwerpà Het is altied hoapen op … . Zee vertrouwden op zien eerlijkheid.à Veurzetselveurwerp. Jan vrieg um een drei um de oren.à Veurzetselveurwerpà vroagen um(me) is de drei um de oren opwekken. De traditie verzet zich tegen nieje dingerà Veurzetselveurwerp.
*Hier volgt ook nog wat veurbeelden zonder veurzetsel: Hee was vol verlangenà Eurzakelijk Veurwerpà Het is immers vol wèèn van. Het verlangen is de “eurzaak” van het vol wèèn. “Wiej bint de brand meester!” riep de lullemanà Het meester wèèn kan enkeld möör deur het verminderen van de brand.à meester wèèn van.à de brand = Eurzakelijk Veurwerp. Ik bin oew gezeur al lange meu.à meu wèèn vanà het zeuren wekt het meu wèènà oew gezeur = Eurzakelijk Veurwerp.
*Dudelijk is dat in disse gevallen enkeld de algemene name ‘Eurzakelijk Veurwerp’ gebruukt worden kan.
Hoast nooit meer kump in gevallen zonder veurzetsel de tweede naamval veur: Ik verklöre oe des doods schuldig. à schuldig verklöörd worden töt de dood à des doods = Eurzakelijk Veurwerpà Tweedenaamvalsveurwerpà Genitiefobject.
Bie kinderspöllekes gebruukten wiej (Kuijk & Co) diee olde vormen nog wel! Möör dat is oke al 75 jöör terugge!
Heel bekend is ‘Erbärm Oe Onzer’.à Onzer = Genitief Object.
In “Ik hebbe deroaver noa-edacht wa’k oe geven zol”, is deroaver (oaver het) het Veurlopig Eurzakelijk Veurwerp en “wa’k … geven zol” Eurzakelijke Veurwerpszinne. Èven zoo in: Hee hef ter zich bie neerelegd, dat zien dochter met diee knul geet samenwonen. – De leerling hef zich teroaver beklaagd, dat hee ezakt is. – De luu hebt zich teroaver verbaasd, dadde wiej samen op reis ewest bint.
Döör wöör meujlijk noa te goan is of ter sprake is van een liejend, meewerkend of eurzakelijk veurwerp, wördt simpel esproaken van ‘Veurwerp’.
