Gleijers
En toen was e der möör zoo, inens, de autoped. Onze gleijertjes met holten freem en holten raadjes met iezeren bandjes derumme wazzen inens härtsstikke olderwets, kats uut de tied, gin mense wol der meer op riejen. Möör een autoped, zon step met een freem van stoal, gummibanden diee ‘j op konden pompen met de fietsepompe, kon gin mense bie ons in de buurte betalen! Meschiens allenig de moder van Johantjen. Diee was noast De Rave kommem wonen. Zien vader had een klerenzaak ehad in Zaandam, möör diee was oaverlejen. Zien moder had de zaak goed kunnen verkopen en zee was met Johantjen weerumme ekommen nöör Dèventer. Döör kwam zee vandan. Ik geleuve dat wiej deur Johantjen kennismaakten met de autoped, de gleijer met luchtbanden, möör zeker bin ik der nieet van.
Wiej rejen dus nooit op een autoped, behalve dan op diee van Johantjen, azze wiej döör een keertjen op mochten.
Ene van de fietsemakers uut de stad had ook wel in de gaten dadde wiej gin gleijers met luchtbanden betalen konden. Ik geleuve dat hee Hunink heetten en dat hee een fietsenwinkel an de Nieje Märkt had. Ik putte noe zuver uut mien herinnering. In één keer was e der op diee zundag in september met zien grote bakfietse, in de Lagestroate, bie de iesfabriek. Der stonden zeker tien autopeds op. Ze zaggen der simpeler uut as diee ‘step’ van Johantjen Grobben, want der zatten gin spatbördjes op. Ze leken zoo simpel en sterk met hun wat grotere wieltjes! Behalve lekke banden ko’j der helemoale niks mee kriegen. En zoo was het goed oke, want der wier wat mee of-eropt deur diee meikes en jonges diee der ene lenen konden. Veur een dubbeltjen, möör dat weet ik nieet meer zoo precies, moch’ iej der een uur op riejen, a’j möör binnen een bepoalde buurte bleven. Dat was tussen de spoordiek en de Zagemöllestroate en de Langezandstroate en de Lagestroate. Netuurlijk hield gin enkel kind zieneigen döör an!
De gleijers met de grote wielen wären der weer. De Rave had een dubbeltjen, verdieend of ekregen of evonden. Hee huurden der ene veur een uur. Hee wenkten ons met hem mee te goan. Hee reej nöör de Perestroate tut op de hook van de Hoogestroate. Veur een halleve cent mochten wiej een paer menuten. Een lozie, horloge, hadde wiej nieet, dus De Rave schatten de tied möör zon beetjen. Noa een uur had hee zes cent verdieend, möör dat was hem nieet genog. Hee had toch zeker zelluf een dubbeltjen betaald. Hee wol der nieet an te kort kommen.
“Ik breng hem nog nieet weerumme”, zei hee. En hee ging gewoon deur met verhuren. Noa twee uur was hee der meer as uut-esprongen. Toen brach’ hee de gleijer weerumme. Hunink pakten de gleijer an en greep gelieke De Rave in de schobben. “Wöör woon iej?” vroeg hee. “Ik kriege nòg een dubbeltjen en een stuver van oe! Diee zal ik wel es èventjes bie oew olders op goan halen!” En zoo gebeurden dat. De Rave kreeg een flink pak op zien ‘flikker’ van zien vader, zooas hee later zelluf zei.
“De vlieegende Hollander” deej ook zien intree in diee jören. Umdat dat oke de biename was van de KLM, en vlieegmesjienes deur ons, jonges, verdeeld wieren in ééndekkers en tweedekkers, neumden ik de vlieegende Hollander een ‘gleijdekker’. Ik vond dat een mooie name. Gin mense hef dat woord toen oaver-enommen, want niemand van noe kent het. Ik hebbe döör onderzeuk nöör verricht. Zelluf neum ik hem wel altied zoo. Ik zal de name wel verzonnen hebben. Ik geleuve dat Johantjen ook een gleijdekker had! Döördeur kump het meschiens dat hee later, in de jören zeuventig, economisch directeur bie Fokker is eworden.
Ja, Johantjen was een kien kereltjen. Diee schemerden het nieet!
… Gleijers …, mooie dinger.