De Duvel
Der wazzen in de dertiger jören nogal wat luu diee zich te buten gingen an de drank. Of ze noe werkeloos wären of bie Stoffels, Ankersmit, de sigärenfebrieken werkten of in de tapietfabriek van Peters, dut nieet terzake. Der wier soms wat of-ezoapen. Der wazzen geheelontholdersverenigingen diee de drinkebroers wollen opvangen en soms lukten dat aerdig. Mien Opoe Preusterink was lid van de NCGOV, Nederlandse Christelijke Geheelonthouders Vereniging, en Moder was döör oke bie an-esloaten. Ziee vonden beiden zoepen onchristelijk en ikke oke. Hoe of dat laatste feitelijk kwam?
Deur De Duvel. Nee, nieet diee onzichtböre deur de mensen eschoapen tegenpole van God, wöörin ik as jungesken heilig geleufden, nee, diee forse keerl diee in de Middelweg woonden. Dat hee döör woonden, had ik van De Rave eheurd; diee ging in negenendertig veur het eerste nöör de RHBS an de Burgersdiekstroate, en dan liep hee deur de Middelweg deur noatoo.
De Duvel was altied in het piloos, geribbeld, ekleed. Pilose jasse en dito brook. Vake liep hee wat slingerend deur onze stroate nöör de Lagestroate, um nöör Lombok te goan, wöört’e meugelijk een hoertjen had zitten, möör dat verzin ik noe möör èven. Hee heurden en zag oe nieet, as hee langes kwam, en hee deej gin mense kwoad op diee mementen. As hee van Lombok, achterin de Lagestroate, weerumme kwam, liep hee meestentieds langes ’n Iessel richting spoorbrugge. Wiej volgden hem dan wel ens en wiej zaggen, as het mooi zunnig weer was, hoet’e slingerend zien weg zocht, veurbie de spoorbrugge, nöör het smalle plansoentjen langes de Iessel. Bie een kribbe ging hee dan zien roes liggen uutsloapen.
Spiritusdrinker was De Duvel. Wiej wisten wat of spiritus was. Het was goed brandböör. Het wier verkocht in flessen. Mien moder had ’t altied in veurroad veur haer brander, spiritusbrander, en spirituslichtjes. Mien vader gebruiken het in het brandertjen met het ketoentjen veur de stoommesjienes. Döör hadden wiej der twee van. De Duvel zoap het dus, zoo uut de flesse. Logisch dat hee dan döörnoa stoom ging afbloazen as een lokemetief. Hee begon der verschrikkelijk op te houwen en soms konden ze hem met vier pitten nog nieet holden, as ze hem in zien lazerustoostand op wollen brenge nöör het bureau. Soms nam hee dan een agent in de dubbele nelson en diee kon dan nerns meer hen.
As de Duvel nuchter was, most het een hele aerdige keerl wèèn. Het verhaal wil dat hee bie zien moder inwoonden en dat hee veur haer härtstikke goed was. Ik wete döör nieet zovölle van. Ik wete enkeld dat ik hem met De Rave een keertjen evolgd binne langes ’n Iesselt tut de spoorbrugge, hee kwam van Lombok. Bie de Iessel ging hee in het grös liggen, trok zien flesse uut de zak. Diee was blauw, dus zal der wel spiritus in-ezèten hebben. Hee leunden op de rechter elleboage en liet met de linkerhand klokkend de drank deur den hals lopen. Iej zaggen zien strotte bewègen. Hee liet de flesse gewoon in het grös vallen en hee dreiden zich op zien rechter zied. Toen was hee inens tiedelijk uut de tied. Hee lei doodstille. Of en too schokten zien lief wat.
Langeder as een hallef uur bleven wiej van achter de struken loeren. Der was verder gin mense in de buurte. Wiej leien ons dodelijk te vervelen en wiej besloaten möör vort te goan.
Onderweg vertelden ik De Rave dat mien moder en opoe geheelontholders wären en oke precies wöörumme. “Dus word ik het oke”, zei ik. En ik hebbe woord eholden! Noe, zeuventig jöör noa disse belèvenis, bin ik nog altied van de ‘blauwe knoop’.
Trouwens, ik magge ginens alcohol gebruken, ik heb een vet in mien blood dat allenig veurkump bie mensen diee te völle zoept. Dat hef de dokter mien verteld. Zoo kump dat dus heel mooi uut!