Tunnekes
Waterleiding hadden in de dertiger jören alle huzen in de Ravenstroate zo verre as ik mien dat herinneren kan. Een watercloset hadden ze in de beginjören dertig nog nieet. Een echte deurtrek- WC hadden wiej pas noa driee-en-dertig, as ik mien tenminsten nieet vergisse. Deurtrekken was in het begin een groot feest. En de tied van dikke geribbelde strontslangen deur de veurdeure, de lange gang, de keuken en zo nöör de beerputte um dööruut de stinkende stront op te zoegen, was veurbie. De strontwagen, met een peilglas an de achterkante um te zieen of e vol was, kwam bie ons nieet meer noa de olderwetse pleetied. Bie De Rave kwammen ze nog wel, möör dan met de tonnenwagen. Joa, döör hadden ze gin beerputte, der was gin tuin achter het huus, het tunneken stond onder in de plee. Al zat der een mooie holten deksel op de vierkante ‘kaste’ wöör de tonne in ‘sting’, zoas De Rave met een variatie op stinken altied zei, het stonk verschrikkelijk. Essetee betekenden nieet veur niks STinkende STront.
Wiee een klein tuintjen en een plas hadden, kenden het ‘huusken’. Dat was een höksken van zon anderhalve meter in het vierkant wöör de ‘deuze’ in ‘sting’. Meestal was het huusken greun everfd. Möör zwärt kwam ook vake veur. Der was een deure veur, diee een härtjen uutezaagd had op oogheugte ongeveer. Mensen diee zon plee hadden gingen nieet op de plee, de deuze, nee, ze gingen nöör kamertjen honderd, nöör het huusken of nöör härtendieef.
Wat mensen in de Ravenstroate hadden een volkstuintjen op de Zandweerd of langes de spoordiek nöör Zwolle of bie Stadsland an de oaverkante van Niesselt. Enkelen brachten het stronttunneken nöör het ‘land’, zoas zee zeien. Menselijke mest was immers oke mest.
De strontwagen ‘sting’ diee märgen veur het huus van De Rave. Het tunneken most deur de lange gang nöör de keuken edragen worden. Het was bienoa vol, dus nogal zwöör. Hoevölle liter of derin kon, weet ik nieet, möör zeker zestig en dat is dan al gauw vieftig kilo.
Het tunneken wier op een soort kruuwagen ezet, zonder ziekanten, en heel lege. De bomen zatten bie de handgrepen wat hogeder, zoodat de wagen nieet al te schuuns nöör het rad ofliep. De voerman van de strontkarre deej zelluf dat werk. Hee droeg ook de gemeentepette met GR op zien kop. De bieriejer was nog gin ambtenaer. Hee droeg een gewone pette. Ze rejen met de kruuwagen uut de plee deur de keuken deur de gang nöör de veurdeure. Diee wier inens lös esmeten en De Rave stoaf de gang in. Hiee had het glas van een stroatlanteren kapot esmeten, net toen de pit Klein Jantjen met zien fietse de hook umme kwam de Ravenstroate in. Zol diee wat ezieen hebben? ….. Op de loop goan was het beste. …. Zonder uut te kieken liep De Rave de ankommend ambtenaer umverre en ook de strontkarre. …. De inhold ging oaver de vloere. GR vleukten heel Dèventer bie mekaere van onder zien pette. De stank drong het hele huus deur, De Rave en de bieriejer wären allebei evallen en zatten veur een groot deel onder de gierstront. … Toen GR uutevleukt was, greep hee De Rave in de kladden en hee gaf hem een pak op zien ‘sodemieter’, zoas hee zelluf zei.
De Rave hef mien dat alles zelluf verteld. As ik lieege, lieeg ik dus in kemissie. Hee eindigden met “Tranen van sjanken of lachen, döör hoof iej nieet op te wach’en”. En hee bärstten in lachen uut.
Wiee alles op most rumen, hef hee mien nieet verteld, dus ik vermoede … ?
Ik wete trouwens veur ‘huusken’ nog een hele mooie name, diee Dèventenären zal ansprèken, namelijk ‘Härtenöösken’. Der steet immers een härtjen in de deure van het huusken!? Ik heb het vrogger zelluf bedacht, möör nooit gebruukt … !
“Kom, noe mot ik èven nöör het Härtenöösken … !”