Schaken
Januäri tweeduzend achte. Wat vrogger het Hoogoven-Schaaktournooi eneumd wier is weer an de gang. Dat dut mien denken an zeuventig jöör terugge, toen mien breurs en ikke een beetjen schaken leerden van mien vader. Diee had een schitterende platte spellekesdeuze, wöörvan iej de deksel lös konden doon. De deuze was dertig bie dertig centimeter. In de deuze zat een vilten bekleding, greun,wöörop in mien herinnering witte en rooie drieehoken an de ziekanten an-ebracht wären. Het wären de figuren van het trik-tak-spel, wat ze noe, geleuf ik, big gammon neumt?! De witte en zwärte schiefkes döörveur zatten in de deuze. Damstenen zatten in een ampärte deuze. Ze zatten der löögken veur löögken in met noa iedere loage een pöörs velleken papier um ze te beschermen. Schaakstukken zatten ook in een ampärte deuze. Op de deksel van de deuze stond het dambord, gèle en brune vlakken, Op de onderkante was het schaakbord an-ebracht. Onze vader was donders zunig op het spel.
Vader leerden ons de zetten, möör al gauw bleek dat hee het lange nieet edoan had, want toen mien oldste breur, Cor, hem vrog hoe of de korte rokkade most, zei Vader dat hee dat nieet meer wist. Wiej schaakten dus zonder rokkade. Cor was mien vader al gauw de baas met schaken. Hee werd dat jöör ook al vieftiene. Möör tegen De Rave kon hee nieet op. Dat was trouwens een hele goeie jeugdschaker; ik geleuve zelfs dat hee toen al lid was van het ‘Deventer Schaakgenootschap Pallas’. Later, toen De Rave een jöör of zeuventiene was, is hee deur zien inzicht nog Schaakkampioen van Dèventer ewest!
Ik kenden dus de zetten, behalve de korte en de lange rokkade. Möör De Rave wol mien wel helpen. Hee nam mien mee nöör huus. Hee pakten zien schaakbord en zien stukken. Wat een mooi bord! Het was een echt wedstriedbord, zon veertig bie veertig centimeter. En wat een stukken! Mooi glimmend wit en zwart. Ze leken wel van ivoor. Der zatten vilten, greune rondjes onder eplakt. De Rave lei uut dat ze dan gin krassen op het bord maken konden. Hee leerden mien eerst de positiebepaling van de stukken met ciefers en letters. En het noteren van de zetten nieet te vergèten: Pion E2-E4, en zoo meer … .
Al gauw spölden wiej onze eerste ‘pertij’. ‘Petieje’, zeien wiej nooit. Met schaken proatten iej Hollands. De Rave had veur mien ene uutzondering op de spelregels emaakt: Ik moch’e teruggezetten. Dat was möör goed oke, want ik liepe al metene in de val van het ‘herdersmatjen’. “Zoo mot ze Hitler oke te grazen nemmen”, zei De Rave. “Möör dan loate ik hem nieet teruggezetten”, schaterden hee! Had Hitler net Oostenriek in-eliefd, of most dat nog gebeuren? Dat weet ik noe in 2008 nieet meer.
De pertij duurden heel lange, wel twee uur, möör dat kon oke nieet anders met al diee matzetten diee De Rave mien liet ontlopen. Uuteindelijk verloor ik het nog. “Mat”, zei De Rave. “Leg oew koning möör umme”. Ik deej het.
“Zoo geet het met Adolf Hitler oke. Het zal nog slimmeder met hem oflopen as het met Napoleon is egoan, en diee kon tenminste nog schaken”, zei De Rave.
“Hee is een voelik van een vent, heel wat slimmeder as ieje, Geit!”
Veur het eerste sinds lange tied neumden hee mien weer bie de name. Hee neumden mien gin voelik meer!
De Rave zien zusken kwam binnen. Prinses Juliana is naar het ziekenhuis gebracht, voor onderzoek”, zei zee in keurig Nederlands. “Dan zal der wel gauw een prinsjen of prinsesjen geboren worden”, zei De Rave.
En dat was oke het geval. Op de eenendertigsten januäri wier Prinses Beatrix geboren. Wöör blif de tied! Noe is Beatrix al weer zeuventig!