Schaatsen
In de dertiger jören van de twintigste eeuw ko’j nieet zoovölle schaatsen as noe. De winters wazzen zachte en nat en het vroor egensnieet zoo vake. En kunstiesbanen wazzen der oke nog nieet. As het al een antal dagen evroren had in het hele vrogge veurjöör, januäri, februäri en meert, dan ko’j schaatsen op de weerden an de oaverkante van den Iesselt, as het heel hoog water was natuurlijk! Meestal liepen wiej dan nöör de Bolwerksweide, wöör de grootste iesvlakte lag uut één stuk.
As het lange vroor was de grefte dichte, möör dan most het wel tien dagen moatig evroren hebben ’s nachts, zon achte of negen groaden. Dan zetten de gemeente op de singelgrefte eerst ook nog een bördjen met : GEVAARLIJK IJS!
Wiej konden dan nieet loaten met zwöre stroatklinkers uut de Gemeentewei te proberen hoe sterk of het ies noe al weer was.
Azze wiej derop mochten van de ‘pitten’, dejen wiej onze schaatsen onder, holten boadems met een gekrulde of gewoon opstoande punte, soms veur en achter, wadde wiej dan Friese Deurlopers neumden, bonden diee met de schaatsebandjes, diee wiej eerst deur de hakkebandjes en de teenbandjes hadden edoan, onder en gingen gangs. Dat stevig onderbinden was nog nieet zoo makkelijk. A’j vanof het teenbandjen de band an weerskanten van de voot deur het hakkebandjen edoan hadden, most iej de twee uutenden op de wreve an mekäre knuppen en dan kwam het pas: Iej mosten noa het leggen van ene knup de uutenden deur de stukken band halen diee van de tenen nöör de hakke liepen. Dan trok iej de uutenden an op de wreve, legden een enkele knup op de wreve, döörop deej iej een strik zooas bie het strikken van een schooveter. Klöör was Kees.
Volgens mien was de winter zeuvenendertig-achtendertig een goeje schaatswinter. Ik herinnere mien dat ik toen de Boekema’s veur het eerst op lösse ‘Noren’ zagge. Een gek gezichte! Het wären glimmende metalen frames. De riejers stonden der hoge op, möör dat nieet allenig, ze gingen wel twee keer zoo härd as gewone schaatsers! Ze wonnen dan oke in Dèventer alle wedstrieden op de grefte!
De Rave most toen nog schaatsen leren. Zien vader had een paer tweedehandsen veur hem op de kop etikt, want niejen wazzen veur ons slag mensen nieet te betalen. Mien vader had gelukkig een boel connecties en kreeg van een klante veur mien bieveurbeeld in viefendertig een paer Friese Deurlopers kedo. Döör he’k later op het sportpärk op het industrieterrein veurbie de Meester de Boerlaan op de iesbane nog is een pries mee ehaald!
Ik leerden De Rave zien schaatsen onder te binden. Langes de grefte stonden lange banken, deur de gemeente of de baanvègers der neerezet veur het schaatsen-onderbinden. Ik deej De Rave precies veur hoe of het most. Ik was toen al een hele beste schoolmeester!
Met steeds dubbeldsloande enkels zetten De Rave de eerste schreden op het ies. Mien breurs stonden met de mond lös te kieken. De Rave was hun altied te vlug of, möör noe nieet!
Toch moedigden zee hem an. Dat vond ik härdstikke sportief.
Met een uurken had De Rave de slag aerdig goed onder beide knieeën. Möör … ik had vergèten hem remmen te leren. … Veur pielenten wazzen gaten in het ies ehakt en der wazzen oke natuurlijke wakken. Eén keer gleej De Rave der härd op of … . Hee probeerden nog op tied te vallen, möör hee gleej op zien konte zoo het gat in. Iederene bärstten in lachen uut van de schrik! Drupend stond De Rave tut an zien middel in het ieskolde water. Iederene was stille. Wat zol der gebeuren. De Rave stond met de ärmen wied eerst beduusd te kieken. Grote mensen hielpen hem onder handgeklap en gejuich op de kante. Ik deej hem gauw de schaatsen of en ik liepe met hem mee nöör huus. Hee hef der niks van oavereholden.
Wiej bleven lachen! Sjanken of lachen … , döör hoof immers iej nieet op te wach’en!