Wat een tijd. ... 1943
> Categorie: Een Deventer jongen in oorlogstijd
Gepubliceerd: vrijdag 16 oktober 2009
Wat een tijd. Gerrit voelde zich gelukkig, vooral als de directeur naar buiten stoof om de daders te zoeken, die niemand ooit kende. Toch moesten ze oppassen, want de directeur begon in de klassen te dreigen dat hij de leerlingen van achttien jaar en ouder, de jongens tenminste, 'naar Duitsland' zou laten sturen 'voor de Arbeitseinsatz'. Met het voorjaar kwam ook weer de tijd om te vechten voor de zeven gemiddeld op het rapport, want het leren ging gewoon door. Gerrit kon een negen voor Scheikunde halen, maar dan moest hij een tien hebben voor de laatste repetitie, die ging over de PH‑berekening of zuurgraad-bepaling. Hij kreeg bij die repetitie zulke rare antwoorden uit de sommen, dat hij dacht dat hij onvoldoende had. Maar Reindersma dacht er anders over. Hij had het rekenwerk opzettelijk zo moeilijk gemaakt, zei hij, want dat hoorde er ook bij. En Gerrit had zijn tien. Hij was weer over de streep met meer dan een zeven over alle cijfers, dus op naar de vierde.Die zomervakantie zag je voor het eerst op grote hoogte de zilveren 'vliegende forten' over trekken, glinsterend tegen de zon-blauwe lucht, om met de vergelding te beginnen van de bombardementen op Engeland. In het Ruhrgebied kon je de bommen horen vallen. 'De Leugenbank' had 's zomersavonds iedere keer wel wat te vergaderen. De Duitse wachtpost vergaderde soms ook mee, tenminste als die Duitse Zuidamerikaan wacht had, die niets van Hitler moest hebben. "Ich verstehe mich selbst nicht", zei hij een keer, "dasz ich solch ein Dummkopf gewesen bin Herrn Hitler zu gehorchen und nach Deutschland zu kommen." Maar ja, daar was niets aan te doen. Het duurde trouwens niet lang meer of de wachtposten werden vervangen door moffen die eigenlijk geen soldaat waren en die Gerrit altijd 'Petroleumkerels' noemde. Ze hadden heel raar groengekleurde kleren aan, zoals sommige petroleumkerels dat voor de oorlog ook hadden. Hun baas had een zelfde soort pak. Je kon wel raden waarom dat gebeurde. Hitler had de echte soldaten nodig om het bijna instortend oostfront een beetje te ontlasten.Sinds januari '43 was er op school ook heel wat veranderd. Van der Werff had steun gekregen. Er waren ambtenaren, vooral hoge, met hun departement van Den Haag naar Deventer gekomen. Een van die ambtenaren heetten Rambonnet. Ze zeiden dat hij iets heel hoogs was. Hij had in ieder geval twee dochters, want die kwamen op de HBS. Er kwam er een bij Gerrit in de klas. Het was geen beroerde meid, dus lieten ze haar met rust, maar die Rambonnet vond het toch nog nodig om bij hen in de klas te komen en te gaan klagen over hun houding tegenover zijn dochter; het meisje zelf zat er in haar jeugdstormpakje zo rood en zielig bij, daar zou je nu echt medelijden mee krijgen. "En als jullie haar niet opnemen, zal ik er weleens één in een kamp laten zetten", kraste Pa. Ze zeiden niks. Tot de zomervakantie gebeurde er ook niets. Maar Gerrit kon merken dat de angst er bij de moffen en de NSB'ers steeds meer inkwam.
