29. ... Superruumte ... 1949
> Categorie: De Liggende Vrèters
Gepubliceerd: vrijdag 28 augustus 2009
"Zien misdoaden? Is kieken. Onderhandse valsheid in geschrifte. Wat dat is? Hee tekent een deur hem zelf eschreven getuugschrift veur een dienstmeid, diee wègens dieefstal deur haer mevrouw ontslagen was. Vief jöör mot hee döörveur brommen. Nee, toch nieet, hee wördt vervrogd in vrieheid esteld.Dan gapt hee foezel of jenever zoo uut een tapperieje in Zutfent. Want hee is an de drank. As hee döörveur zien straf uutezèten hef, geet hee verder deur het lèven as Jan Bewier. Dat is de name van zien grootmoder en dan geet hee as schoomaker nöör Zutphent. Döör plèègt hee een inbraak en hee wördt in 1826, op 14 december, tut tien jöör verbèterhuus veroordeeld. En zo geet zien troebele en duustere lèven möör deur. Drank en vrouwen brengt hem an de bèdelstaf. In 1845, 26 november, belandt hee noa een dieefstal van peerden uut een of-esloaten weide veur 10 jöör in een tuchthuus in Leeuwarden. Zien vrouwe lèèft dan al jören gescheiden van hem; zee is met haer enige zönne, mien grootvader, weerumme-egoan nöör de Achterhook, Lichtenvoorde. Genog veur vandage". Ik ziee diee ärme vrouwe inens lopen en diee jonge vent. Diee jonge mot toen ongeveer zoo old wèèn ewest as mien, toen ik op de middelbäre schole zat in de oorlog, vieftien jöör. Lichtenvoorde ziee ik, de stroate met het kleine huusken, wöör Moder en zönne woont."Ik vertelle oe dit allemoale, jonge, umdat iej ons iedere keer weer zoo loat schrikken. En oew meesters en juffrouws oke. De griewels loopt mien oaver de grawwels, a'k der an denke wat der van oe terechte mot kommen. En iej könt zoo good leren en iej zieet der zoo netjes uut altied. En mo'j dan zon echte bajesklante worden?" Van boavenof ziee ik Vader ernstig op mien inproaten.Mien kleinzönne is intussen in de binnenstad. Ik ziee hem mien sigärenzaak ingoan. Ik woage een kiekjen in de winkel. Hee köch nieet mien merk. Tjonge, diee döör bint wel driee keer zoo duur.Ik heb metene zicht op diee schole, wöör ik in de oorlog op zatte. Mien gezichtsveld is immers een lèven wied! Vierde klasse. Wiej hebt mechanica, van een man met oosters blood. Hee zut der Indisch uut. Van het brune ras zit der kleur in. Zien jukbeenderen stèèkt wat uut. Hee hef deurdringende blauwe ogen. Ik ziee dat hee veur mien geet stoan. "Jij bent niet te vertrouwen". Hee kik dwärs deur mien hen. Akelig en toch vrindelijk.Hee löt ons berèkeningen maken van um mekäre dreiende hemellichamen, vertelt ons dat het heelal eboagen is, dat hee geleuft dat der vief heelals bint en dat hee ons dat teunen zal. Hee tekent een liene op het bord, zet der links en rechts twee dwärsstreepkes op en zegt: "Een lijnstuk wordt begrensd door twee punten en heeft maar één maat, lengte". En zoo geet hee verder. Hee eindigt met vief piramides. Diee hebt allemoale vier vlakken, dat bint ieder veur zich drieehoken met gelieke zieden en hee zeg: "De ruimte heeft drie afmetingen, namelijk lengte, breedte en hoogte of diepte. Denk erom dat hoogte hetzelfde is als diepte. Wie de diepte ingaat, gaat de hoogte in, en omgekeerd". Dan legt hee de vief piramides tegen mekäre an en hee löt zieen dat ze dan net nieet bie de laatste ansluting tegen mekäre ankomt."Kijk jongelui, dit spleetje symboliseert de superruimte!" Zoo had hee dus al verteld dat twee punten een lijnstuk begrensden, driee lijnen een vlak, vier vlakken een ruumte, "de gelijkzijdige piramide", en vief ruumten de superruumte. Diee superruumte is dus buten de ruumte."Zien misdoaden? Is kieken. Onderhandse valsheid in geschrifte. Wat dat is? Hee tekent een deur hem zelf eschreven getuugschrift veur een dienstmeid, diee wègens dieefstal deur haer mevrouw ontslagen was. Vief jöör mot hee döörveur brommen. Nee, toch nieet, hee wördt vervrogd in vrieheid esteld.Dan gapt hee foezel of jenever zoo uut een tapperieje in Zutfent. Want hee is an de drank. As hee döörveur zien straf uutezèten hef, geet hee verder deur het lèven as Jan Bewier. Dat is de name van zien grootmoder en dan geet hee as schoomaker nöör Zutphent. Döör plèègt hee een inbraak en hee wördt in 1826, op 14 december, tut tien jöör verbèterhuus veroordeeld. En zo geet zien troebele en duustere lèven möör deur. Drank en vrouwen brengt hem an de bèdelstaf. In 1845, 26 november, belandt hee noa een dieefstal van peerden uut een of-esloaten weide veur 10 jöör in een tuchthuus in Leeuwarden. Zien vrouwe lèèft dan al jören gescheiden van hem; zee is met haer enige zönne, mien grootvader, weerumme-egoan nöör de Achterhook, Lichtenvoorde. Genog veur vandage". Ik ziee diee ärme vrouwe inens lopen en diee jonge vent. Diee jonge mot toen ongeveer zoo old wèèn ewest as mien, toen ik op de middelbäre schole zat in de oorlog, vieftien jöör. Lichtenvoorde ziee ik, de stroate met het kleine huusken, wöör Moder en zönne woont."Ik vertelle oe dit allemoale, jonge, umdat iej ons iedere keer weer zoo loat schrikken. En oew meesters en juffrouws oke. De griewels loopt mien oaver de grawwels, a'k der an denke wat der van oe terechte mot kommen. En iej könt zoo good leren en iej zieet der zoo netjes uut altied. En mo'j dan zon echte bajesklante worden?" Van boavenof ziee ik Vader ernstig op mien inproaten.Mien kleinzönne is intussen in de binnenstad. Ik ziee hem mien sigärenzaak ingoan. Ik woage een kiekjen in de winkel. Hee köch nieet mien merk. Tjonge, diee döör bint wel driee keer zoo duur.Ik heb metene zicht op diee schole, wöör ik in de oorlog op zatte. Mien gezichtsveld is immers een lèven wied! Vierde klasse. Wiej hebt mechanica, van een man met oosters blood. Hee zut der Indisch uut. Van het brune ras zit der kleur in. Zien jukbeenderen stèèkt wat uut. Hee hef deurdringende blauwe ogen. Ik ziee dat hee veur mien geet stoan. "Jij bent niet te vertrouwen". Hee kik dwärs deur mien hen. Akelig en toch vrindelijk.Hee löt ons berèkeningen maken van um mekäre dreiende hemellichamen, vertelt ons dat het heelal eboagen is, dat hee geleuft dat der vief heelals bint en dat hee ons dat teunen zal. Hee tekent een liene op het bord, zet der links en rechts twee dwärsstreepkes op en zegt: "Een lijnstuk wordt begrensd door twee punten en heeft maar één maat, lengte". En zoo geet hee verder. Hee eindigt met vief piramides. Diee hebt allemoale vier vlakken, dat bint ieder veur zich drieehoken met gelieke zieden en hee zeg: "De ruimte heeft drie afmetingen, namelijk lengte, breedte en hoogte of diepte. Denk erom dat hoogte hetzelfde is als diepte. Wie de diepte ingaat, gaat de hoogte in, en omgekeerd". Dan legt hee de vief piramides tegen mekäre an en hee löt zieen dat ze dan net nieet bie de laatste ansluting tegen mekäre ankomt."Kijk jongelui, dit spleetje symboliseert de superruimte!" Zoo had hee dus al verteld dat twee punten een lijnstuk begrensden, driee lijnen een vlak, vier vlakken een ruumte, "de gelijkzijdige piramide", en vief ruumten de superruumte. Diee superruumte is dus buten de ruumte.
