Boaven
Voor mij ligt een brief van Rien van den Heuvel. Die is blijkbaar directeur van 'een bureau voor teksten', MAW geheten. Die brief begint met Geachte Gerrit Kuyk, Kuijk natuurlijk weer verkeerd gespeld, met y in plaats van ij. "Döör heur iej langzamerhand boaven te stoan, Gerrit", denk ik, maar ik betrap me erop dat ik daar nog steeds niet tegen kan. Een naam is een stuk van jezelf en er is geen enkele smoes denkbaar om die verkeerd te spellen. Derboaven stoan of erboven staan geeft duidelijk een plaats aan waar je je ten opzichte van iets anders bevindt. En als ik zover ben, vergeet ik even de hele brief. Ik denk ineens aan het laatste grote verhaal dat ik in het Achterhoeks-Dèventers, Deventers is immers meer Zutphens dan Raaltes, geschreven heb. Ik zoek in de inhoud van mijn computer. Hier heb ik het al: De Diepe Heugte, een historische vertelling, deur Johan Wttebochte (uuttebochte). Motto: "In de Diepte lig oew Heugte", levensmotto van mijn vriend Gerrit Kuijk. Dat staat er hoogdravend, maar het is waar. Ik wil ermee zeggen dat, als je je in zaken echt verdiept, je boven je eigen oordeel over die zaken komt te staan. Zie je wel, 'boven' en 'over' of boaven en oaver zijn van de zelfde stam, oven of oben, afkomstig. Daar moet ik over nadenken en dan moet ik mezelf aan de hand naar boven, naar beneden, naar voren, naar achteren en naar neven mezelf begeleiden.
Ik bin, ik ben, ik heb een plaats. 'Bi' geeft mijn plaats aan, mijn zijn, mijn wezen. Ich bin oben, ik bin oven, bi-oven, boven. Hoe lang zou het geduurd hebben tot oben boven was? Dat is gegaan met een gang trager dan die van de slak! Bin uiten, bin uten, bi-uten, buten. Hetzelfde proces. Bin achten, bi-achten, bachten (achter). Weer hetzelfde. Bin innen, bi-innen, binnen. Bin neven, bineven, bneven, neven (naast). Bin voren, bivoren, bevoor, bvoor, voor.
Ik vind het jammer dat, om de plaats waar je bent aan te duiden, het werkwoord 'bennen', in het Engels 'to be', niet in zijn geheel meer bestaat: binnen, ik binne, iej bint, hee bin, wie bint, iejluu bint, zee bint. Ja, het Nedersaksisch kent nog bijna alle vormen van 'binnen'. Maar in het Nederlands? ... Ik ben, jij bent ..., en dan komen er andere vormen van andere stammen. En dat is de waarde van de dialecten!
Zo, nu de brief van MAW verder lezen. In de brief wordt gevraagd of ik als 'portret' in het boek 'Um en Um' wil staan. Dat boek komt in het najaar van 1999 uit. Er worden een interview, een foto, een aantal recente gedichten en/of korte verhalen van iedere auteur geplaatst. Eigenlijk zou ik best 'De Diepe Heugte' in kunnen zenden. Dat is nog niet gepubliceerd. En ik heb nog een paar heel korte verhalen voor zo'n boek. Ik hoop dat auteurs als Riek van der Wulp, Henk Krosenbrink, Bertus van den Bremen, Arie Hofstede ook een uitnodiging gekregen hebben. Zij schrijven in Gelderse dialecten en ik lees en hoor hen graag. Zij zijn zeker in hun schrijven niet minder dan ik. Integendeel. "Met zien gedichies steet Bertus boaven mien. En Aerie en Riek hebt altied hele mooie invallen. Henk Krosenbrink hef met zien streekverhalen de hele Achterhook in zien zak!" Deze laatste zin tik ik onmiddellijk in. Ik zet hem tussen aanhalingstekens, als zijnde een bewijs dat ik mijzelf 'bin neder', 'bineder', 'beneden' hen plaats. Diepe Hoogte. 'Wie zich vernedert, zal verhoogd worden'. Een bijbelse uitspraak. Ik denk dat ik die regel pas begrijp als ik naar boven ga of boven ben, maar in dat laatste geval 'mot der een boaven wèèn'. Ik heb nu geen lust daarover na te denken. Boaven. De foute spelling van mijn naam heeft heel wat losgemaakt.