Blekken
"Hoe heet Uw hond?" vraagt hij aan de dame, die met haar kleine witte hondje door de binnenstad wandelt en middels dat diertje, dat de zoom van zijn nieuwe broek besnuffelt, alsof de man die erbij hoort, gekeurd moet worden op gebreken, contacten wil aanknopen. "Blekkie, met b - l - e - k - k - i - e, met dat U weet, dat ik weet, dat b - l - a - c - k Engels is en 'zwart' betekent. Mijn hondje is namelijk wit, zoals U ziet".
"Ja, ja, natuurlijk", zegt hij. Dat slaat nergens op, maar haar opmerking zet zijn brein in werking, want wat zij zegt, heeft hij al eens ergens gelezen. En hij begint dadelijk na te gaan, waar hij het vandaan heeft. Dan weet hij het en hij begint te vertellen, dat in het 'Woordenboek van het Deventer Dialect' ongeveer dit staat, dat 'blekken' fel en akelig blaffen is, en dat een vrouw het verwijt kreeg, dat zij haar hond 'Blacky' genoemd had, hoewel hij helemaal niet zwart was. Dat de vrouw begon te lachen en zei: "Hee blekt altied zoo; döörumme heet e Blekkie!"
"Laten we ergens een kopje koffie gaan drinken", zegt de dame, "want ik denk dat er een misverstand in het spel is; blekken is helemaal geen blaffen; misschien is dat in een enkel dialect wel zo, maar dan moet dat ontstaan zijn door een "fout" tussen aanhalingstekens".
Daar mijn vriend door de laatste opmerking onmiddellijk begrijpt, dat bij haar betekenisveranderingen geen fouten zijn, neemt hij de uitnodiging aan. Even later zitten ze heerlijk over taalkunde te praten.
Eigenlijk is zij veel meer aan het woord dan hij.
"Kijk, mijn hond blaakt van gezondheid. De levensvreugde straalt er af; hij gloeit van levenslust. In het Middelnederlands zou men zeggen dat hij blackt van kracht. De mens uit die tijd had ook kunnen zeggen dat hij bleckt of blickt van leven. Daarom heet mijn hond Blekkie".
"Maar hoe zou het dan komen dat blekken heftig blaffen is gaan betekenen?"
"Het kan zijn dat blekken een betekenisverandering ondergaan heeft door associatie van blikken of blekken met blaffen. Denk er maar eens aan dat iemand bij een fel hondje staat, dat zijn blekkerende, blikkerende, blinkende, flikkerende en angstaanjagende tanden laat zien onder een hels gekef. Ik ben bang en ik zeg dat het dier niet zo moet blekken. Het kind dat naast me staat, ervaart 'blekken' als een klanknabootsing van 'keffen', wat weer een klanknabootsing is van het geluid dat het hondje maakt. Zo kan 'blekken' van 'schitteren' tot 'schel blaffen' geworden zijn. Of we moeten constateren dat 'blekken' 'schel en kwaad blaffen met blikkerende tanden en angstaanjagend wit in de ogen' betekent".
Hij is sprakeloos van bewondering voor deze uitleg. Maar zij is nog niet klaar: "In het Duits is 'de tanden ontbloten' 'die Zahne blecken'. Als bomen, bijvoorbeeld eiken, gemerkt worden om ze te herkennen als ze gekapt moeten worden, gebeurt dat door middel van 'blekken'. Een schijfje schors wordt met een hakmesje verwijderd, zodat een stukje stam bloot komt te liggen. De houthakkers kunnen zo de bomen die geveld moeten worden, gemakkelijk herkennen."
"Wat bent U van Uw beroep?" vraagt mijn vriend verbaasd over zoveel functionele kennis. Zij glimlacht slechts terug; een antwoord krijgt hij niet. Dan staat hij maar op, drukt haar de hand, wandelt naar het buffet. Hij rekent af voor twee. Als hij langs haar tafeltje naar de uitgang loopt, steekt zij even haar hand op. Hij ziet dat haar ogen 'blekken'. Dan wandelt hij naar het station, blakend!