Bierpulle
"Een pulle pils graag!" Ik kijk verbaasd op. Dat heb ik nog nooit gehoord. Een 'biertjen', een 'pilsjen', een 'flesken', een 'beugelflesse', het heeft in het verleden vaak in mijn oren geklonken, als ik een frisdrankje zat te drinken in onze sportkantine. Pullen bier werden daar niet verkocht; bovendien heb ik 'pulle pils' in horecagelegenheden ook nooit gehoord. Wel 'pul bier'. "Mag ik een pul bier van U?" En dan werd de klant een cilinder aardewerk voorgezet, waarvan enkel al de versieringen in glazuur de drinker zijn dorst deden verdubbelen. Ik zie nog die man voor me die in één teug de liter bier naar binnen liet lopen. Met een 'hèèèè _ è' zette hij de pul op tafel. Dat gaf een klap. Schrik. Even absolute stilte. Het tafereel dat zich daarna ontwikkelde, was mooi. Door de gratis STER-reclame aangemoedigd bestelde de ene na de andere een 'pul bier'. Was deze klant misschien ingehuurd? Ik moest lachen om mijn eigen zotte gedachten.
"Een pulle pils graag!" Ik kijk nog verbaasder als het dienstertje met een beugelfles bier, driekwart liter, komt. De klant kijkt op, gezicht strak. "Ik hebbe neet um een beugelflesse evroagd mar um een pulle, zon vaze weet iej wè', woor meer as een liter in kan!" Het meisje schrikt; ze loopt met de fles naar achteren. Even later komt ze met een duidelijke bloemenvaas uit de keuken terug. Ze tapt die vol. Gelukkig zit er een oor aan de vaas. De klant begint te grijnzen van genoegen als hij de buikige pul voor zich gezet krijgt! Pils in een bloemenvaas van meer dan een liter! Ik lach stil voor me heen.
Pul komt uit het Latijn: ampulla. Bij ons in Nederland heeft het veel betekenissen. Zo kan het een kannetje zijn, ook een schenkkannetje waarin miswijn wordt gedaan. Het kan een kruik zijn voor het bewaren van allerlei vloeistoffen. Pulletje als drinkbusje wordt aangetroffen in sommige dialecten. Bier wordt wel verkocht in glazen pullen, soms afgesloten met een kroonkurk, soms met een beugelsluiting. Als we pul vergelijken met 'ampul' merken we duidelijke overeenkomsten op: buikigheid, in gebruik voor het bewaren van vloeistoffen. Maar de verschillen zijn zeer groot! Die benoem ik maar niet nader.
Het programma "Geen kaf maar koren" van TV-Oost zie ik vaak. Door een van de edities van dat programma komen veel herinneringen bij mij boven. Er wordt een pul op tafel gezet met een hoge wat puntige glinsterende deksel. Het blijkt een originele bierpul te zijn van een paar eeuwen geleden. Ik zit met plezier te kijken naar de gekleurde arabesken op het glimmende glazuur. Een gebakken pul, geen bolbuikige bloemenvaas met een oor. Nee, deze pul is als bierpul geboren. De deskundige legt uit dat de glinsterende metaaldelen van tin zijn, maar zwaar verzilverd. De pul blijkt veel waard te zijn. De inbrenger weet blijkbaar al dat hij geen kaf maar koren ingebracht heeft, want hij is nauwelijks verrast door de 'keuringsresultaten'. Ik ben wel zo hebberig om te denken 'Ik wou dat zij van mij was'. Ik zou haar op een mooie morgen, gevuld met rode rozen aan mijn vrouw schenken. Daar moet ikzelf om lachen. De ene man bestelt een pulle pils en neemt genoegen met een bloemenvaas met bier, de andere wenst een antieke bierpul om er bloemen in te zetten!
Wat leef ik toch in een merkwaardige wereld. Wat heeft die wereld merkwaardige talen en taalopvattingen. Voor mij is een bierpul een mooie vaas, kunst misschien; voor een ander is een bierpul een gebruiksvoorwerp om vol te gieten. Volgens Van Dale heeft de laatste het laatste woord, want onder (5) staat op bladzijde 2416 'kan om bier uit te drinken, van aardewerk of metaal met oor en deksel'. Ik mag er dus geen rozen in zetten, maar ik doe het lekker toch!