Afferstompt
Toen ik de caravan aangekoppeld had, Ali de lichten had gecontroleerd, viel de regen plotseling met bakken omlaag. 'Aftergedachten', in het Duits 'Aftergedanken', in het Nederlands 'bijgedachten' kwamen bij me op: 'Het is toch bijna niet te geloven voor zo'n 'stomp' mens als ik ben, dat zoiets gebeurt! Want het is niet de eerste keer dat ons dit overkomt. Alles droog binnen, regen en wind. De boel weer opzetten. Droog en zonnig. Het mooie weer reist onzichtbaar met ons mee en stalt zich uit op de volgende camping. Het is 'aberwitzig', 'afterwitzig', onzinnig, buitenzinnig, niet te geloven, stompzinnig, ... 'afferstompig', wat hier gebeurt'.
Plotseling lijkt me duidelijk hoe het Achterhoeks van het grensgebied met Duitsland aan 'afferstompt', 'het is niet te geloven', komt. Het gaat mijn botte hersens te boven! Zo heb ik dit woord nooit verstaan! Ik begreep het niet. Ook al is mijn verklaring niet juist, ik doorgrond nu de betekenis.
De rit verloopt rustig en regenachtig. We hoeven niet ver. Binnen een uur zijn we op onze nieuwe camping. Als we een plaats toegewezen hebben gekregen, we kunnen in de auto blijven zitten, want de eigenaar van de camping in regenkleding wijst me precies hoe ik rijden moet, breekt het wolkendek letterlijk in twee delen. Een grote blauwe broek wordt zichtbaar boven onze hoofden en ... het is droog. "Afferstompt!" roep ik. Het klinkt als een vloek. "Waa...t?" zegt Ali geschrokken. "Het is geweldig, het is buitengewoon, het is ongelooflijk!" juich ik. Ali weet meteen wat ik bedoel. "Och, we nemen wel vaker het mooie weer mee", zegt zij nuchter.
We zijn nu weer thuis. Ik pak een paar woordenboeken over het Achterhoeks uit de kast. In ''t Eibargs Plat op de Riege' vind ik 'Afferstompt'. Het is niet te geloven. Dat betekent het en de spelling komt overeen met de geschiedenis die ik eraan denk te moeten verbinden. In ''n Kleddeken Achterhooks' vind ik 'Afferstond'. Buitengewoon. Zowel wat betekenis betreft als, voor mij, de spelling. Als die spelling de juiste is, zit ik er met mijn verklaring volledig naast. Dat is buitengewoon, dat is niet te geloven! Stond heeft immers met tijd te maken. Het Duitse Stunde is 'uur', 'ogenblik'. Met 'waanzinnig' kan ik dat op geen enkele manier verbinden. Ik vermoed dat het helemaal op de klank gespeld is, maar dan zit ik met de d op het eind. Een mooie puzzel blijft over om aan andere liefhebbers van woordgeschiedenis voor te leggen.
Wat is de juiste spelling en waar komt het woord vandaan? Het gaat om 'Afferstompt' of 'Afferstond'. De betekenis is 'niet te geloven', 'buitengewoon', 'heel erg'. Ik heb mijn verhaal gedaan. Tevreden leun ik achterover. 't Is afferstompt, die Gerrit toch! Hij laat maar zo eens iets aan een ander over. Dat mag wel in de krant. Of niet soms?
