35 Woensdag, 14 augustus 2013 - Stille stoere deurdouwers ...
Een wereld van verschil, negentien veertig of tweeduzend dertiene. Drieeënzeuventig jöör lig ter tussen, een mensenlèven. Ik ziee mien zitten in het plant- en dierkundelokaal van de RHBS an de Burgersdiekstroate nummer twee in Dèventer. Ik bin dertien jöör. Juffrouw C.J. Tonkes is onze plant- en dierkundeleräres en watveurene! “Denken doe je met je hoofd” is haer motto. En ik lere alles uut mien heufd bie haer! Ik ziee mien zitten an een repetitie oaver het ‘menselijk lichaam’ An de hand van het grote ruumtelijke model veur de klasse hef ‘Toos’ uutelegd hoe of de organen allemoale werkt en wat of ze doot en … wöörumme. Gin gefilosofeer oaver hoe of dat allemoale in de oertied töt stand ekommen kan wèèn, möör recht veur zien raap: zoo zit dat in mekäre! Töt op de dag van vandage is het mien allemoale bie- ebleven, töt en met de werking van de kamers en de boezems van het härte en de dubbele gescheiden bloodsumloop too. ‘Toos’ hef het mien allemoale in heldere nuchtere woorden uutelegd en mien het eigen lief as een wonder leren zieen. Veural toen zee het had oaver de willekeurige en de onwillekeurige spieren bie lèvende wèzens, begreep ik dat de werkelijkheid van mien wèzen mien altied een wonder blieven zol.
Ik wille toch wel ens wat meer weten oaver ’Toos’, diee oke toen ik haer collega wèzen mocht an ‘Nieuw Rollecate’, mien nooit wat oaver haer eigen verteld hef. Ik wete deur haer sprèken dat zee een Grönningse is en dat ze an de Landbouwhogeschole in Wageningen estudeerd hef, dat ze noe dood is, möör meer oke nieet. Koekelen lik mien het beste. Ik tikke in ‘C.J. Tonkes’. Ik komme terechte bie een ingenieur van diee name diee bliekböör bekend is met de techniek van auto’s. Döör he’k dus niks an. Dan probeer ik het met ‘Biografie C.J. Tonkes’. Dat brengt mien bie de stamboom van onder anderen de ‘Mansholts’ en in ‘Appingedam’. Ze kump dus uut een nuchter boerengeslacht! Dan weet ik genog! Zee is ter zoo ene ewest diee mien nieet oaver natuur en cultuur hef leren fantaseren, möör ‘derin’ hef leren lèven! As ik dan ook nog ontdekke dat ene C.J. Tonkes in negentien eenendertig een brieef eschreven hef an ‘Van Loghem Slaterus’ Uitgeversmaatschappij’ in Arnhem, besef ik dat ‘Toos’ in diee tied in Wageningen studeerden en ik mene mien noe te herinneren dat zee zich in tuinkruden especialiseerd had en meugelijk met diee uutgeverieje dööroaver ecorrespondeerd hef. Möör zeker bi’k döör nieet van. Één ding is èvenwels zeker: zee hef ezörgd da’k gin filosoof eworden bin, möör … een denkende dooner.
Bas Haring is veur mien een heel ander mense. Op teevee heb ik hem een paer keer ezieen. Op hem mot ik oke möör koekelen, want met woorden als “Ik ben filosoof” dut een mense nieet völle. ‘Wikipedia’ vertelt mien een hele bende oaver hem en gelukkig blik hee in werkelijkheid minder filosoof te wèèn as zien uutloatingen op de ‘buis’ dejen verwachten. Hee hef zoowöör natuurkunde estudeerd en diee studie nog oferond oke. Hee blik uut de woorden in ‘Wikipdia’ veur de jeugd hetzelde te kunnen betekenen as wat ‘Toos’ en anderen in de jören veertig en vieftig veur mien en anderen betekend hebt. In tweeënnegentig studeert e of op ‘Cognitieve Kunstmatige Intelligentie’. In zeuvenennegentig, op negenentwintigjörige lèèftied, promoveert e in de informatica. In Leiden wördt hee biezunder hoogleraer an de ‘LUF-Leerstoel’, ‘LUF’ is ‘Leids Universiteitsfonds’. As ik dan ook nog mag vaststellen dat e schrif oaver ‘Kaas en de Evolutietheorie’, kan e bie mien helemoale nieet meer stuk! ‘Bas’ is gin filosoof, hee neumt zieneigen enkeld zoo, Sebastiaan is een denkende dooner, zooals ‘Toos’, zooas zon boel docenten diee de mensheid een klein beetjen verder helpen wilt.
Zukke mensen bint onbetaalböör in geld! Zukke mensen wordt acherof betaald met de dank van de jonge mensen diee zee eleerd hebt wat te worden, wat te doon! Stille stoere deurdouwers bint het, diee nieet zit te wachten op eer! Hulde an de ‘lesboeren en –boerinnen’!
