125 Rijkspolitie te water
Ze voeren tussen Gerkesklooster en Stroobos door en kwamen in het Van Starkenborghkanaal. Top vroeg aan Tine en Jos of zij het rijtje wateren nog kenden dat als een waaier om ‘Stad’ ligt. “Stad, wat is dat?” vroeg Jos. “’Stad’ is hetzelde as ‘Groningen’”, zei Tine. “En hier komt diee wateren: Hoendiep, Reitdiep, Boterdiep, Damsterdiep, Eemskanaal, Winschoterdiep, Stadskanaal”.
“Joa, möör dat is sinds het Van Starkenborghkanaal egraven is, nieet goed meer”, lachte Top. “Het Hoendiep is veur een deel opegoan in het nieje kanaal. Iej mot dus noe anders beneumen. Noa Hoendiep kump Van Starkenborghkanaal … “.
Ze hadden door hun gepraat niet bemerkt dat hun een snel jacht achterop gekomen was. Het kwam aan bakboord langszij. Het was een schip met de politiekleuren grijs, zwart, met gestreept rood, wit en blauw. RP 21 was de witte naam op zwarte boord. De schipper paste zijn vaart aan en legde voorzichtig vast aan de ‘Sint Joris’. Hij gaf handgebaren de vaart te minderen. In de stuurhut zaten nog twee mannen. Zij kwamen naar buiten en stapten via het achterdek over op de ‘Sint Joris’. Top herkende hen als wachtmeester en adjudant. Dan was de schipper waarschijnlijk een opper. De mannen stelden zich voor. Top kreeg een schok van blijde verrassing. De ‘knoopjesdrager’ herkende hij als Koos Legeweerd. Die had op de Hogere Handelsschool bij hem in de klas gezeten. Koos zag ook meteen wie Top was. Ze schudden elkaar broederlijk de hand. De wachtmeester stelde zich voor als Gerrit Jansen, afkomstig uit Enkhuizen. Ook Tine en Jos werden uitbundig door Top voorgesteld.
Top droeg het stuurwiel aan Jos over en gevieren gingen ze naar de kajuit. Tine zette onmiddellijk een kan koffie. Voor de vorm controleerde Koos de vaarpapieren en hij vroeg of hij deze tocht al eens eerder gemaakt had. Top bekende dat hij hier nog nooit gevaren had. Dan wou Koos hem wel even waarschuwen, als hij tenminste het Eemskanaal op wilde. Dat wou Top. Hij moest immers naar Delfzijl. Dan moest hij eraan denken dat hij in Groningen door de Oostersluis moest om in dat kanaal te komen. Top zei dat hij dat wist. Hij toonde Koos dat hij zijn tocht goed voorbereid had en overhandigde hem een stukje: ‘Het Van Starkenborghkanaal’. Hij wees hem op de passage “Het Van Starkenborghkanaal is bijna dertig kilometer lang en heeft twee sluizen. Op de scheiding van het Friese zomerpeil ligt de sluis van ‘Gaarkeuken’, bij Grijpskerk. Op de grens met het peil van het Eemskanaal ligt de ‘Oostersluis’ in de stad Groningen.
Top vond dat Koos en zijn mannen maar een mooie schuit bevoeren. “Hij is nog geen twintig jaar oud”, zei Koos. “Het is er eentje uit een serie van drie. Die zijn allemaal gebouwd op dezelfde werf, namelijk “De Vlijt” in Aalsmeer. Dit is de laatste die opgeleverd is. Ik heb er van meet af op gevaren. Ik was eenentwintig en net als wachtmeester bij de rijkspolitie te water tewerkgesteld. Ik had een marine-opleiding gehad, zodoende”.
Hij vroeg waarom ze niet in Gerkesklooster aangelegd hadden. “Daar is bijzonder veel te zien”. Hij vertelde dat in het midden van de dertiende eeuw daar ene Gercke van Wigerathorp een klooster had laten bouwen door monniken uit een ander klooster en dat het nieuwe klooster ‘Jeruzalem’ heette. Dat klooster werd in de Cisterciënzer kloosterorde opgenomen. Ook werd daar een kerk gesticht. “Daardoor is Gerkesklooster nu nog steeds een van die ‘acht kerspels’. Koos vertelde dat eind zestiende eeuw het klooster afgebroken was, toen Friesland protestant werd. De bierbrouwerij bleef bestaan en die werd in 1629 als kerk in gebruik genomen. “Die kerk staat er nu nog!” Hij vertelde dat in 1571 de klok uit de toren gestolen was. “Die klok hangt nu in Gadstrup in Denemarken, op Seeland”. “Dan moeten we niet naar Gerkesklooster, maar naar Gadstrup”, lachte Top. En hij dronk zijn koffie uit. “Maar ik vaar niet terug”.
