103 Krottmer
’s Maandags aan het ontbijt drukte Peter Top een getypt geschriftje in de hand: “Hier, dat kans de wel lèzen!” Top las de titel: ’Histoire du Crotte-mer’. Er stond geen auteur vermeld. Top begon het meteen geïnteresseerd te lezen. Het beschreef in het Frans de tocht van drie ‘pêcheurs d’Islande’. Hij las het in één adem uit.
De vissers waren op kabeljauwvangst geweest ten westen van Noorwegen en Denemarken en zij hadden een zeer goede vangst gehad, zo goed, dat ze besloten de vangst al in Farsund in Noorwegen af te zetten en opnieuw naar de visgronden te varen. Het lukte de mannen inderdaad In Farsund een heel goede prijs te maken. Zij verkochten de kabeljauw aan een Deventer ‘Bergervaarder’, die nog geen lading had!
Zij voeren terug naar hun visgronden. Helaas werden ze door enorme buien overvallen. De ene storm na de andere raasde over het schip en op de dertiende juni veertienhonderd en eenentwintig kwam daar nog eens een geweldige vloedgolf overheen, toen ze al stuurloos ten noorden van Nederland rondtolden. Toen eindelijk de noordwester ging liggen, liepen ze bijna vast in de wadden bij een eilandje. Toen het eb werd, liepen ze aan de grond in de ‘crotte mer’, de ‘slikzee’, de Waddenzee. Ze zwoegden, lopend door de modder naar het eilandje dat ze ‘Crottmer’ noemden, wat later vernederlandst werd tot ‘Krottmer’.
Het mooie verhaal was ondertekend door Pierre des Maisons des Moines. Het bleek een opdracht tot het schrijven van een opstel te zijn, in het Frans, over ‘l’eau’, ‘het water’. ‘Gymnasium Deventer’ 1913 stond eronder. Peters grootvader was in Deventer op het gymnasium geweest en had geprobeerd de naam van zijn eiland te verklaren! Top vond dat het heel goed gelukt was! De leraar Frans moest wel een heel hoog cijfer toegekend hebben voor dit geschrift.
Aan de omslag van het schriftje zat een met de hand geschreven episteltje, een kladje, gericht aan zijn ouders op Krottmer: ‘Ick hev mich sehr ingespannt een schöne opstel zu schreiben. Mein fransosisch ist better als mein hollands. Doch dat wird immer beter, segt mein juffrouw Nederlands. Die beilexionen helfen goet. Ick verlange nach Hause. Wie geht ’s mit den Pferden? Ick vermisse sie so!’ Einde kladbriefje.
Hoe kwam die Duitse jongen met een Nederlandse naam in negentien dertien op het Deventer Gemeentelijk Gymnasium? Dat bleek even later, toen Peter weer met een geschrift binnenkwam.
“Mijn overgrootvader was een Deventer Grootburger! Hij was steenrijk en hij kocht van een Franse markies Krottmer! Hij is met vrouw, ene Johanna Berendina van den Overkant, op Krottmer gaan wonen, want zijn belangen lagen in Duitsland! Hij stak al zijn geld in de kolen- en staalindustrie daar! Zodoende! Hij liet zich naturaliseren tot Duitser in 1910. En toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, moest mijn grootvader, die toen net twintig was geworden, in militaire dienst. Die heeft, hij had een Deventer Gymnasium-diploma als Oberst bij Ieper in Vlaanderen gelegen”. En Peter gaf verbaasd zijn papieren aan Top.
Van schrik had hij Nederlands gesproken en van de weeromstuit antwoordde Top in het Duits: “Wie ist das halt um Himmels Willen möglich! Dein Vati war auch ein dummer Holländer!” Hij schrok van zijn eigen reactie!
Peter begon hard te lachen. “Ik vinde het allemoale heel mooi. Alles völt Ineke en mi zoo mar too. Wiej hebt ter joa niks veur hoven doon. De duvel scheit nich aait op de grote hoop. Dat ziees te hier wel weer. ‘Wiee veur een dubbeltjen geboorn is, wördt nooit een kwärtjen’, klopt nich! Kom, ik vlieege èven met Eddy, Hans en René noa Krottmer. Ze hebt ter alle driee nog niks van ezieene”.
