GDD XVI Spelling - Etymologie - sch, sk - th,t - ij, ie
Het woord “schoer; zn., onweersbui” (ziee “Woordenboek van het Deventer Dialect”, 1986 – pagina 86, met de vermelding Duits: Schauer. Eng.: shower. Oudsaks.: skür. Zie buje.)
Disse vermelding löt een stuksken etymologie zieen of woordafleiding, een stuksken geschiedenis. Op grond van disse ofleiding zol de schriefwieze bèteder skoer wèzen kunnen. Skoer teunt wöör of het woord vandan kump. Het teunt de ofleiding. Skoer is etymologisch espeld.
Het zellufde is dat met härte. De – e- wis ter op dat het ofkomstig is van härto. Dat laatste woord kump uut het gotisch, vergeliekböör met het Oldsaksisch.
Zoo is thuus ontstoan uut to huus(e), thans uut to hande, nochtans uut noch dan.
Veur ontstoan uut gebruken wiej het volgende teken: < : thuus < to huus; thans < to hande; nochtans < noch dan.
Het Dèventerse schoer wördt dus nieet volgens de etymologishe regel espeld. In de spelling is ekoazen veur –ch - , um reden dat een boel Dèventersen skoer uutsprèèkt as schoer. Schoere kump oke veur.
Zoo wördt Skoo (Ned.: schoen) eschreven as schoo, wat trouwens het lèèsbeeld ten goede kump.
Nederlands is de enige taal diee – ij – met puntjes als teken in zien alfabet hef. Het Nedersaksisch kent – ij – feitelijk nieet.
Dat kump, deurdat op het end van de zestiende eeuw vanuut Vlaanderen en Broabant de i – j (iej) in bieveurbeeld li-jden (liejen of liejden) umme eboagen is in de – ij - van lijden. De spelling bleef hetzellufde.
Diee diftongering (vertweeklanking) hef in het Nedersaksisch nieet plaats evonden:
Spijten (uutspr.: spieten) bleef spieten! Het Dèventers hef de spelling döörop anepast!
De – ij – kump nog wel veur as teken in de SVA en in teken en uutspraak in leenwoorden uut het Nederlands: De pijler van een brugge; Moo, mag ik een ijsjen? – Ik heb veur mijn verjöördag een glijer ekregen (step).Disse woorden bint in de negentiende en twintigste eeuw uut het Hollands oaverenommen.
