"Hollandsche Nieuwe"
Ook veur de Tweede Wereldoorlog hadden wiej in Nederland ‘Vlaggetjesdag’. Wiej konden as jonges precies noagoan, hoeneer of dat was. Dat zagge wiej bie Japie van der Leur zien winkeltjen. Het was een gewoon huusken met twee uutstalramen. Het lag op de hook van de Langezandstroate en de Perestroate. Jaap was een klein keerlken; döörumme neumden wiej hem Japie. Möör wiej zeien nooit ‘Japie’ tegen hem, möör netjes ‘Van der Leur’ of ‘Meneer’. Wöörumme wiej dat dejen, vernem iej nog wel!
Op en noa ‘Vlaggetjesdag’ hing der een groot karton bie Japie veur het raam met “Hollandsche Nieuwe” derop, in mien herinnering netjes tusssen anhalingstekens. Hollandsche was eschreven met –ch- . Dat heurden wel nieet meer, want toen as ik veur het eerste nöör de grote schole ging, 1933, was de nieje spelling van Marchant in-evoerd. Marchant was toen de Minister van Onderwies. De gevestigde uutdrukkingen lieten ze allemoale de olde spelling holden.
Wiee in de buurte Japie van der Leur en zien vis- en snoopwinkeltjen nieet kenden, wist toch dat het ‘Vlaggetjesdag’ ewest was, um reden dat ‘s daags döörnoa Van der Leur met zien heringkärretjen zien hering uut ging venten. Hee ging met zien handkärre de hele buurte rond van Noorderplein tut en met de Zandweerd tut an de spöltuin van Jan Halle en an de ziekante tut an de Zwolscheweg, um dat laatste möör is zoo te schrieven as toen, met - ch – dus. Veur op het kärretjen stond een pööltjen en achterop ook ene. Ongeveer een meter boaven het visdeksken, wöörop Japie de hering schone maakten en de uitjes derop strooiden, was tussen de pööltjes een plenksken espiekerd met “Hollandsche Nieuwe” in ‘Hoogeboom en Moerman’-schrift derop eschilderd. Wiej heurden Japie in de verte al ankommen, want hee had een mooie glimmende scheepsbelle an de planke hangen en luujden diee regelmoatig. Wiej renden dan nöör de plaatse wöör het geluuj vandan kwam. En dan zaggen wiej hem met zien brune glimmend elakte wagen vol met … kleine vlaggetjes op stökskes: rood – wit – blauw. Härdstikke mooi vonden wiej dat.
Wiej verdrongen mekäre hoaste, want bie de kärre roak het zoo nöör zolte hering met uitjes, heerlijk! “Jonges, goat nöör oew moder en zekt tegen heur, dat ik ze vandage verkope veur driee-enhalleve cent stuk en driee veur een dubbeltjen”. En zien stemme schalden deur de buurte “Hollandse Nieuwe”, drie voor een dubbeltje … “. Möör wiej hadden gin enkele reden um nöör Moder te goan, wiej hadden redenen genog um te blieven stoan … !
Soms had Van der Leur namelijk wat neudig, een schone vaatdook, een theedook. Soms ook wären der zoovölle sjalotjes gebruukt dat der niejen mosten kommen. Wiej mochten hem helpen! Nou … wiej? Hee riep wiee of wat veur hem doon wol. En hee pikten de grootste jonge, het wazzen altied jonges, deruut. “Haal iej is twee schone theedoken.” Degenen diee an-ewezen was, liep as een kiefte nöör Japie zien winkel onder het ropen van “Ja, meneer van der Leur”, want iej konden het noe nieet maken um “Ja Japie” te ropen, want … meestal had Japie een beloning: een zuurballe, een dropveter, een kauwgummeken! A’j heel rap weerumme kwammen, kreeg iej soms een stuksken Hollandse Nieuwe!
De Rave was gek op hering en ene van de laatste keren dat Jaap van der Leur in de dertiger jören in de Ravenstroate ventten, most De Rave as een haze verband veur Van der Leur halen. Hee was sneller as snel, bracht zelfs Jaap zien vrouwe mee, dat diee haer man zien vingers verbinden kon. Jaap had zich namelijk in de vingers ejaapt. Jaap was härdstikke dankböör en hee maakten met zien vingers in verband een hele hering met uitjes veur De Rave klöör. Ter plekke at De Rave hem op. “Troanen in de ogen … . Van de uitjes! Nieet van het sjanken of lachen”, zei De Rave later tegen mien … . As ik lieege … . De Rave hef het mien zelluf verteld.