Grefte
Driee plantsoenen had Dèventer veur 1940 en noe hef Dèventer diee nog: Het Olde Plantsoen lig’ bie de binnenstad tussen station, Singel, spoordiek nöör Apeldoorn en Drakenbrugge; Het Kleine Plantsoentjen, tussen Drakenbrugge, Noordenbergsingel en Parkstroate, Iessel en spoordiek; Het Nieje Plantsoen, rondumme de Watertoren.
In diee plantsoenen spölden de kinder uut de Ravenstroate nieet zoo vake. Zee hadden het hele terrein langes de Iesselt vanof de Lege Löswal nöör het noorden tut de zagemölle van Stoffel en nöör het zuden tut veurbie de Spoorbrugge en bie leeg water ’s zomers tut an de Schipbrugge.
Sundes wandelden wie, de Kuijks, nog wel is met Vader en Moder nöör het Olde of nöör het Nieje Plantsoen. In het Nieje Plantsoen ginge wiej dan an de kolk zitten, nöör de enten kieken.
Wiej voerden ze dan brood onder het ropen van “Piele …, piele…, piele …”. Diee enten wazzen immers pielenten.
Soms liep De Rave met ons mee! Mien olders hadden medeliejen met hem, umdat zien moder zo vake zieek was. De Rave wist nieet da’j goed uut mosten kieken a’j in het grös bie de kolk zitten gingen, want döör wieren oke honden uut-eloaten, en dan weet iej het wel.
Op diee zundagmiddag, ik wete absoluut nieet meer in welk jöör, ploften hee kats in de hondenstront. Zien sundese brook zat onder de stront! De hele familie Kuijk bärstten in lachen uut, De Rave stond het hulen noader as het lachen … . Iej hoofden op sjanken of lachen weer nieet te wach’en … .
Moder handelden dalijk. Zee had veur kleine Jenny, diee nog in de kinderwagen lei, altied wel luiers bie zich um haer te verdreugen en liep kordoat nöör de kolk en maakten een luier goed nat. “Trekt oew brook möör uut”, zei zee tegen De Rave. Hee geheurzaamden gedwee. Moder vèègden de stront van de brook, wrong de luier schone in de kolk, vèègden al het brune verder uut de brook, lei de brook in de zunne. Met een hallef uurken was de brook dreuge! De Rave kon schone nöör huus.
Lieeveder ging ik nöör het Olde Plantsoen. Döör was een mooie grote Grachte, of op mien Dèventers, Grefte. Der zwommen een boel pielenten, möör dat nieet allenig, der was een eilandjen, heuvelachtig, met beesten- en apenkooien. Het was as het wäre een dierentuintjen. Het was ter rotsachtig, met trappen en bruggetjes, en iej konden der prachtig verstöpperken spöllen. En dat dejen wiej dan oke. Iej wisten in de doolhof van paadjes soms egeenieet wöörof iej wären en dat maakten mien wel is bange … . Möör iej wisten dat het derbie heurden.
De Grefte zat vol vissen, veural karpers. A’j vanof de tundel op het Noorderplein nöör de Drakenbrugge liepen, en iej gingen an de linkerkante van de brugge oaver de leuning hangen, dan ko’j de vissen zoo zieen zwemmen. Mien moder hef mien verteld dat zee is in het water van diee Grefte bienoa verdronken is. Ze was, geleuf ik, ’s winters deur het ies ezakt. “Kiek dus möör goed uut, jonge, da’j nieet in het water valt!”
Wiej mochten in de Grefte nieet vissen. Of dat wettelijk verboaden was, weet ik nieet. Wiej gingen vissen in den Iesselt bie de Spoorbrugge, veur de strontsluze, döör wöör het riool in den Iesselt uutkwam. De vissen hielden wel van de stront van de Dèventenären! Dat was bliekböör goeie kwaliteit
Het mooiste van de Grefte vond ik altied de enorme treurwilg diee bie het Eilandjen stond te sjanken … . Met weemoed denk ik döör an terugge.