Een keer hield ... HBS 40/41 nov. Kareltje
> Categorie: Een Deventer jongen in oorlogstijd
Gepubliceerd: dinsdag 13 oktober 2009
Een keer hield hij zijn handen voor zijn achterste toen Vader sloeg en kreeg een paar klappen over de vingers. "Auw, Auw!!!", schreeuwde hij.. "Doe die handen dan ook weg, snotterdop", zei zijn vader, en hij sloeg gewoon door. Toen Gerrit naar huis ging om te gaan eten, het was al bijna donker, sloeg het hart hem dan ook in de keel. Gelukkig was Vader nog niet thuis, maar ja, dat zou wel uitstel van executie zijn. Moeder zei niks, ze zat onder de lamp wittebrood met roomboter te smeren. Hij kreeg een boterham met jam, een met kaas en een alleen met boter. Dat noemde Moeder een 'boterham met tevredenheid'. Ze zaten met zijn zevenen aan tafel. Midden onder het eten kwam Vader binnen. "Je bent mooi vroeg terug van de reis", zei Moeder. "Ja", zei Vader, "ik kan in de textielhandel al aardig merken, dat het minder wordt. Waar dat nog op uitdraait..." Vader was handelsreiziger. En een goeie! Hij verdiende tenminste uitstekend. Ze kregen allemaal een kus van Vader. Toen ging hij zitten. Moeder had een grote portie voor hem bewaard: zuurkool met worst. Daar waren ze allemaal gek op, en nu in oktober was het er weer. "Nog nieuws", vroeg Vader tussen twee happen door. Gerrit schoof over zijn stoel heen en weer. "Nee, eigenlijk niet", zei Moeder en Gerrit had het gevoel dat ze hem heel doordringend aankeek. "Zijn de jongens lief geweest", vroeg Vader. "Ja hoor", zei Moeder, "en Jenneken ook". "Zo mag ik het horen", zei Vader hartelijk. Was Alex nu wel of niet aan de deur geweest? Wie had er gezwegen: Moeder of Alex? Gerrit wist dat hij dat nooit weten zou. Maar hij was erg opgeknapt. Hij nam zich voor Alex niet meer zo te pesten, want dat verdiende die man toch niet.Met al die gebeurtenissen op school, thuis en op straat, was het binnen de kortste keren november en herfstvakantie. Ze kregen van school de tussenrapporten mee naar huis. Wie alles goed gedaan had, kreeg er geen mee. Hoe meer tussenrapporten je had, hoe slechter je er voor stond. Gerrit was niet helemaal tevreden, want hij had er een. Voor Nederlands was dat, en nog wel een O: onvoldoende. Hij vroeg meteen aan de anderen uit de klas, hoe die het gedaan hadden. Bijna allemaal hadden ze 'zwak' of 'onvoldoende' voor Nederlands. Dat gaf hem een beetje moed, vooral na de opmerking die zijn vader maakte, toen Gerrit van al die zwakke cijfers vertelde. "Brevet van onvermogen", zei zijn vader. "Wat is dat?" vroeg Gerrit. "Een brevet is een papiertje waarop staat wat je kunt, als je iets geleerd hebt. Nou, die man geeft alleen maar slechte cijfers; hij kan jullie dus blijkbaar niets leren, dus kent hij zijn vak niet. Hij heeft dus wel een brevet, maar er staat op: uitgereikt wegens onvermogen". Gerrit snapte het. "Als jij maar zorgt, dat je overgaat en meer dan een zeven gemiddeld haalt, dan maakt die kerel je niks", zei Vader. Daarmee was het tussenrapport afgedaan.Na de herfstvakantie was er meteen weer wat nieuws: Gerrit kreeg er nog een broertje bij! Op 16 november 1940 werd Karel Elbert geboren, die dadelijk op zijn Deventers Käreltjen genoemd werd, en dat bleef zo. Met zijn negenen waren ze nu. In de buurt werd er om gegniffeld. "Jaloezie, anders niks", zei Vader, toen Gerrit hem op een keer vertelde dat ze in de straat soms zo raar stonden te lachen als ze het over zijn moeder en vader hadden. "Trek je er maar niets van aan." Gerrit hield er een mooi vrij onderwerp voor een opstel aan over. Daar hadden ze bij 'Kalkei' een speciaal gewoon formaat schrift voor. En voor het kerstrapport moesten ze een opstel schrijven. Dat was al voor de tweede keer. De eerste keer had Gerrit een vijf gehad, vooral door spel- en stijlfouten. Die moest hij voor deze keer ook allemaal nog verbeteren. Op een vrije middag ging hij er maar eens goed voor zitten. En zo ontstond: "Het nieuwe broertje". Hij vertelde eerst dat hij het al aan had zien komen: Moeder die als maar dikker werd. Dat hij meemaakte hoe het tweepersoonsbed van Vader en Moeder naar de voorkamer ging, en dat Käreltjen geboren was met alles er op en er aan en hoe ze allemaal, ook de oudsten, om de wieg hadden gestaan.
