Klufken
"Wist U dat sinds donderdag 19 oktober jongstleden, 1995 dus, het Nedersaksisch een officiële streektaal is?"
- "Als U meent, mijnheer, dat de Tweede Kamer der Staten-Generaal op die dag bepaald heeft, dat Nedersaksisch naast Fries als streektaal Europese bescherming dient te genieten, dan hebt U gelijk".
- "Hoe vindt U dat?"
- "Dat vind ik volkomen juist, want het zal ertoe meehelpen dat Nedersaksisch uit de minderwaardigheidshoek gehaald wordt; er zijn zelfs mensen die de dialecten uit het oosten en noorden van ons land als een soort dieventaaltje of bargoens beschouwen. Terwijl er toch echt vijf miljoen mensenen in Duitsland en in Nederland, Nedersaksisch spreken in een of andere vorm. Dat is mij tenminste altijd verteld. Zelf heb ik een een onderzoek gedaan naar het gebruik van het Nedersaksisch in gesprekken. Ik heb opgemerkt dat, als ik mijn Nedersaksische dialect in het oosten van Nederland, - Twente, Achterhoek, Salland -, spreek in een twee- of meergesprek, ik in zes van de tien gesprekssituaties weerwoord krijg in een Nedersaksisch dialect. Toen ik dan ook op de bewuste donderdag op teletekst zag, dat de Tweede Kamer het Nedersaksisch zijn juiste 'klofje' gegeven had, heb ik 'dalijk mien zundese klufken' an-etrokken'. En nu moet ik onmiddellijk daarbij bekennen, dat 'klufken' enkel door zijn klanken Nedersaksisch genoemd worden kan, want dat het waarschijnlijk niet eens van Oudsaksische stam is. Maar daar gaat het ook niet om. De Nedersaksische dialecten hebben een schat aan taal-eigen-aardigheden, die erop wijzen, dat er één taalstam is. Aan die stam zitten de dialecttakken. 'Klufken' is een van de blaadjes aan zo'n tak in de Achterhoek; 'klofjen' is een blaadje in het Deventerse, 'kloffien' en 'kluffien' zijn de blaadjes in het Sallandse en het Drentse. Maar overal gaat het om een pak, een costuum, een kleedje, kleren. Er zijn er, die beweren dat 'klof' en 'klofje' te maken zouden hebben met het Engelse 'cloth'; dat kan best waar zijn. Er zijn er ook die willen, dat 'klof' komt van het Jiddische 'keliphas', dat schaal of omhulsel betekent. Daar zou het Middelhoogduitse 'klabot' uit ontstaan zijn. Dat zou weer tot het bargoense 'kloffie' gevoerd hebben. Die afleiding staat me feitelijk wel aan. Als ik 'gekloft' ben, zit ik in een mooi en fijn omhulsel. Als de Tweede Kamer mijn taal, onze streektaal, een beter omhulsel gegeven heeft of als zij die in een andere schaal opdient, dan wordt onze taal naar buiten meer waard."
- "Vindt U dat belangrijk?"
- "Ja, want de wijze waarop iets 'gekloft' is, maakt nieuwsgierig. Men wil meer over het uitgestalde weten. Bovendien hebben veel dialectsprekers een ontheemd gevoel, wat hun taal betreft. Ze trekken daarom een Nederlands klofje aan en zij denken dan geklofte lieden te zijn. Toegegeven, Standaardtaal is communicatiemiddel tussen de inwoners van Nederland. Standaard dragen we een taalklofje van gelijke snit, hoewel verschillend gekleurd. Gewestelijk zijn er die hun standaardklofje dragen, en er zijn er die hun dialectklufken aanhebben. Gelukkig zijn er steeds meer mensen, die vragen of je asjeblieft je eigen klofje wilt dragen, want "ik vind het zo mooi" of "ik hoop me ook zo te kleden" of "dan kan ik me ook omtrekken". Heel zelden ontmoet ik mensen, die mien klufken van het Nedersaksisch "verschrikkelijk" vinden. Maar ja, dat heeft iedereen waarschijnlijk bij sommige andere kleren. Eén ding moet U echter onthouden. Het klofje, het kistje, de doos, de verpakking, het taalkleed moet een onderdeel zijn van de inhoud, de boodschap. Want anders wordt de verpakking weggeworpen. Bestaansrecht moet men verdienen door eenheid. Krampachtige taalhandhaving leidt tot niets".
